[ Κατανάλωσε το αφιέρωμα μας στο THEY LIVE . ]

by Αντρέι Κοτσεργκιν

Το THEY LIVE βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Νοέμβρη του 1988 λίγους μήνες πριν τις Αμερικανικές εκλογές . Το μήνυμα του σκηνοθέτη John Carpenter ήταν σαφές : Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι όλοι τους αποκρουστικοι εξωγήινοι που μας ελέγχουν σε καθημερινή βάση μέσω ύπουλων ~ υποσυνείδητων μηνυμάτων. Μας διδάσκουν ότι το χρήμα είναι ο μοναδικός Θεός μας και μας λένε τι πρέπει να καταναλώσουμε και ποιόν να ψηφίσουμε .

Παραδόξως δεν ήταν και λίγοι οι Αμερικάνοι που ανταποκρίθηκαν στο αποκαλυπτικό μήνυμα του σκηνοθέτη . Για δυο βδομάδες το THEY LIVE φιγουραρε στην πρώτη θέση του Box Office. Στην συνέχεια οι θεατές του τρέξανε όλοι τους στις κάλπες και βγάλανε πρόεδρο τον George Bush τον πρεσβύτερο …

Ναι μπορείς να αναγκάσεις κάποιον να φορέσει ένα ζευγάρι γυαλιά ηλιού που θα του αποκαλύψουν την τρομαχτική υποκρισία και σαπίλα που μαστίζει την κοινωνία μας όμως αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι του άνοιξες τα μάτια .

Ο John Nada είναι ένας από τους δεκάδες χιλιάδες περιπλανώμενους , ανέργους , εργάτες που μετακινούνται από πόλη σε πόλη αναζητώντας το επόμενο μεροκάματο. Ο Nada καταλήγει στο Λος Άντζελες όμως αντί για δουλειά βρίσκει μια κατάσταση τραγική . Η ανεργία μαστίζει την πόλη και οι κοινωνικές και ταξικές ανισότητες έχουν γείρει την ζυγαριά αποκλειστικά προς την πλευρά των γιαπηδων. Ο Nada καταλήγει σε έναν καταυλισμό αστέγων. Σαν να μην του έφταναν τα προβλήματα του ο άνεργος εργάτης έχει και τους μπάτσους πάνω από το κεφάλι του που συχνά, πυκνά κάνουν επιδρομές στον καταυλισμό ώστε να ‘ διαφυλάξουν την τάξη ‘.

Κατά την διάρκεια μιας τέτοιας επιδρομής ο Nada θα αναζητήσει καταφύγιο σε μια κοντινή εκκλησία . Όμως τελικά καταλήγει να βρει πολλά περισσότερα . Σε μια γωνία της εκκλησίας ο Nada εντοπίζει κάτι κούτες . Αρπάζει την μια από αυτές και βγαίνει έξω στον δρόμο. Εκεί είναι που αποφασίζει να την ανοίξει ώστε να δει την λεία του. Προς αρχική του απογοήτευση η κούτα περιέχει κάτι γυαλιά ήλιου που φαντάζουν κάπως φτηνιαρικα. Ο Nada αποφασίζει να φορέσει ένα από αυτά και τότε είναι που κυριολεκτικά θα αντικρύσει την πραγματικότητα γύρω του να γκρεμίζεται και την θέση της να παίρνει κάτι το εξαιρετικά σκιερό και ανησυχητικό …

‘ Το ήξερα ότι κάτι τέτοιο συνέβαινε ! ‘

Η αντίδραση του Nada όταν ανακαλύπτει τον αθέατο κόσμο στον οποίο ζούμε πέρα από ξεκαρδιστική είναι άκρως ενδεικτική για το κοινό στο οποίο στοχεύει ο Carpenter με την ταινία του . Το THEY LIVE απευθύνεται στους απανταχού συνωμοσιολογους όλων των ειδών και εκφανσεων. Είσαι πεπεισμένος ότι οι πλούσιοι κινούν τα νήματα της ζωής σου ? Το THEY LIVE είναι η ταινία σου ! Υποστηρίζεις επί χρόνια ολόκληρα ότι οι γιαπηδες μας σκοτώνουν και πως την κυβέρνηση ελέγχουν μυστικές αδελφότητες ή εξωγήινα πλάσματα ? Το THEY LIVE είναι η ταινία σου ! Είσαι από εκείνους που κατηγορούν συνεχώς τους Εβραίους ότι κρύβονται πίσω από όλα τα στραβά της ανθρωπότητας ? To THEY LIVE είναι η ταινία σου ! Επίσης μάλλον είσαι και ρατσιστομουτρο…

Πάντως δεν είναι και λίγες οι Ναζιστικές οργανώσεις που προωθούν σκηνές από την ταινία στα πλαίσια του αντισημιτισμού προφανώς αγνοώντας ότι ο σκηνοθέτης θεματολογικα επηρεάστηκε από την προεδρία του Ρόναλντ Ρήγκαν και τις ατελείωτες διαφημίσεις προϊόντων που έβλεπε στην Αμερικανική τηλεόραση .

Ο Carpenter με απλό αλλά ταυτόχρονα ευφάνταστο και μοναδικό τρόπο συνθέτει την απόλυτη σάτιρα γύρω από τον καταναλωτισμό , τις ταξικές ανισορροπίες και την χειραγώγηση των μαζών τόσο από τα μίντια όσο και από την κυβέρνηση . Ποτέ του όμως δεν αμέλει να καυτηριάσει και εμάς την μαχόμενη εργατική τάξη . Ο Carpenter σου θέτει το ερώτημα ‘ Αν οι πλούσιοι Μπασταρδοι που μας χειραγωγούν σου πρόσφεραν μια θέση στο πλευρό τους θα μπορούσες να πεις Όχι ? ‘ και εσύ καταλήγεις να κοιτάς την αντανάκλαση σου στον καθρέφτη και να προσπαθείς να πεις ψέματα στον ίδιο σου τον εαυτό. Η απληστία και η δίψα για εξουσία είναι έμφυτες μέσα μας και εμείς απλά μισούμε εκείνους που βρίσκουν την ευκαιρία να ικανοποιήσουν αυτές τους τις ορέξεις . Αυτήν μας την απληστία ο σκηνοθέτης την παρουσιάζει ως σαπισμενα κουφάρια που κυκλοφορούν ανάμεσα μας μασκαρεμενα με ακριβά κοστούμια και ρολεξ Ρολόγια .

Ο Carpenter περνάει το μήνυμα του μέσα από μια ταινία γεμάτη macho δράση και γαματες ατάκες . Μας δίνει μια αξέχαστη σκηνή Street ξυλικιου, διάρκειας 5 και κάτι λεπτών , ενώ έχει για πρωταγωνιστή του έναν από τους πιο δημοφιλείς παλαιστες του WWE . Η επιλογή του Roddy Piper για τον ρόλο του Nada ήταν ίσως το κορυφαίο τρολαρισμα του προβοκάτορα σκηνοθέτη μιας και το Wrestling ήταν ανέκαθεν ένα προϊόν που προσφερόταν για απλετη κατανάλωση από το αχόρταγο και κοιμισμένο Αμερικανικό κοινό . Ο Roddy παίζει αποκλειστικά με το σώμα του αλλά και τις ξεκαρδιστικές macho ατάκες του επειδή προφανώς δεν είναι ιδιαίτερα καλός ηθοποιός . Και όμως ο χαρακτήρας του ασκεί επίδραση επάνω σου. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι είναι ένας άνεργος αλλά τίμιος εργάτης αρκεί ώστε να ταυτιστείς μαζί του. Είναι ένας από εμάς και για αυτό ο Carpenter δεν του δίνει καν ένα αληθινό όνομα μιας και Nada στα ισπανικά σημαίνει ‘ τίποτα ‘. Όμως αυτό το πελώριο και κινούμενο τίποτε εξελίσσεται στον Σωτήρα της εργατικής τάξης . Και αυτός ο Μεσσίας οπλοφορει και μασάει τσίχλες !

Ο Roddy μπορεί να είναι θηρίο όμως αντίθετα με τα περισσότερα γομαρια του WWE εκπέμπει κάτι το προσγειωμένο και ανθρώπινο και αυτό τον καθιστά πολύ πιο συμπαθή από τύπους όπως οι Hulk Hogan και The Rock .

Στο πλευρό του Roddy συναντάμε τον Keith David που μπορεί να μην ήταν ποτέ του παλαιστης του κατς όμως φαντάζει εξίσου θηριώδης . Όπως σε όλες του τις συνεργασίες με τον Carpenter ο ηθοποιός κάνει στιβαρή δουλειά και λειτουργεί άψογα τόσο ως αντίπαλος όσο και ως σύντροφος του Nada .

Επίσης οι δυο τους μας χαρίζουν μια από τις πιο αξέχαστες σκηνές πάλης στην ιστορία του κινηματογράφου .

Φυσικά κάποιος άλλος πιο πονηρεμενος από μένα θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η σκηνή αυτή εκπέμπει έναν έντονο ομοερωτισμο και ότι η πάλη μεταξύ των δυο θηρίων λειτουργεί ως υποκατάστατο του σεξ . Βλέπουμε τον Nada να γραπωνει και να σέρνει τον γυμνασμένο μαύρο συνάδελφο του σε ένα απομονωμένο σοκάκι . Εκεί τον προστάζει να φορέσει κάτι γυαλιά ήλιου ώστε ‘ να δει τον κόσμο με μια άλλη ματιά ‘ . Εκείνος αρνείται με την δικαιολογία ότι έχει … γυναίκα και παιδι και πως δεν κάνει τέτοια πράγματα … Τελικά ύστερα από μια μάχη γεμάτη λαβές αποφασίζει να τα δοκιμάσει και ολόκληρη του η ζωή ξαφνικά αλλάζει ! Στην συνέχεια οι δυο τους καταλήγουν σε ένα φτηνιαρικο ξενοδοχείο. Ο Nada βγάζει το πουκάμισο του, το πετάει σε μια πολυθρόνα και προτάσσοντας το γυμνό του στήθος δηλώνει στον σύντροφο του ότι κάτι πρέπει να κάνουν για όλα αυτά που είδαν . Η γυναίκα και το παιδί του δεύτερου ξαφνικά πλέον δεν έχουν καμία μα καμία σημασία …

Όμως αυτός ο κάποιος που τα λέει όλα αυτά σίγουρα δεν είμαι εγώ αναγνώστη μου ! Ίσως απλά ο σκηνοθέτης εδώ να σου λέει ότι πρέπει να πολεμήσεις και να ματωσεις για να αποκτήσεις την ελευθερία σου .

Αξέχαστες είναι και οι ατακαρες : You know, you look like your head fell in the cheese dip back in 1957 και I have come here to chew bubblegum and kick ass… and I’m all out of bubblegum τις οποίες πετάει ο Nada στα εξωγήινα Καθίκια υπό μεταμφίεση που συναντά μπροστά του και που στην συνέχεια τα ξεκληριζει με καραμπινες και περίστροφα !

Πάντως εκείνος που ξέμεινε από τσίχλες και σφαίρες ήταν ο ίδιος ο σκηνοθέτης μιας και το THEY LIVE ήταν η τελευταία πραγματικά καλή ταινία του Carpenter . Στα 90s ο Μάστορας ~ Άρχοντας του τρόμου έχασε το άγγιγμα του Μιδα με μοναδική εξαίρεση το αγαπημένο , παρανοϊκό αλλά και κάπως άνισο In The Mouth of Madness του 1995. Όμως αυτό το κεφάλαιο θα το ανοίξουμε μια άλλη φορά.

Τεχνικά το THEY LIVE με το πέρασμα των εποχών έχει αποκαλύψει και τα ψεγάδια του . Ειδικά η τρίτη πράξη όπου το sci~fi στοιχείο γίνεται πιο έντονο οι ελλείψεις στο μπάτζετ είναι ολοφάνερες. Όμως ο Carpenter κατορθώνει να ξεπεράσει αυτές τις τεχνικές δυσκολίες με όπλα του την επίκαιρη και καυστική θεματολογία του όσο και την εξαιρετική ατμόσφαιρα που τόσο μαεστρικα στήνει μέσα από την ιστορία του . Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ταινία να παραμένει εξίσου ενδιαφέρουσα και απολαυστική ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα . Το THEY LIVE αποτελεί τον ορισμό του Cult Classic φιλμ ενώ κατέληξε να αποτελεί τεράστιο κομμάτι της Pop κουλτούρας και πηγή έμπνευσης για αμέτρητα έργα τέχνης . Άψογα διατηρείται και το Synth soundtrack το οποίο συνέθεσε ο σκηνοθέτης παρέα με τον συνεργάτη του Alan Howarth.

Τελικά όμως τι μας λέει ακριβώς ο Carpenter μέσα από αυτό το φιλμ ? Πρέπει να οπλιστουμε με τσιχλοφουσκες και καραμπινες, να βγούμε στους δρόμους και να ξεκινήσουμε να ξεκληριζουμε τα πλούσια Καθίκια τα οποία αρνούμαστε να τα αντιληφθούμε ως φυσιολογικούς ανθρώπους ? Είναι αυτή τελικά η μόνη λύση ?

Ειλικρινά δεν ξέρω . Μπορεί και να είναι μπορεί και όχι . Ελπίζω να μην φτάσουμε πότε σε αυτό το σημείο ώστε να το διαπιστώσουμε . Όμως δεν είναι αυτό που έχει σημασία .

Το THEY LIVE ήταν ένα εξαιρετικά επίκαιρο φιλμ όταν κυκλοφόρησε στα τέλη των 80s. Σήμερα φαντάζει ακόμη περισσότερο επίκαιρο και έτσι όπως πάνε τα πράγματα σε εκατό χρόνια από τώρα δεν θα έχει χάσει ούτε ένα μικρό κομμάτι της αξίας του . Αυτό ναι μεν είναι σπουδαίο κατόρθωμα για τον Carpenter και την εργαρα του όμως από την άλλη είναι εξαιρετικά θλιβερό και τρομαχτικό για όλους εμάς τους υπόλοιπους .

Ο Carpenter με ένα ζευγάρι γυαλιά ήλιου και κάτι κρυμμένες OBEY και CONSUME επιγραφές μέσα από τοίχους , εξώφυλλα εφημερίδων και τηλεοπτικές οθόνες μας έδειξε τον αληθινό κόσμο στον οποίο ζούμε. Μπορεί να μας ενθουσίασε με την ματιά του όμως δεν μας ξάφνιασε με αυτήν . Όπως και ο ήρωας του ο John Nada όλοι μας γνωρίζαμε ότι κάτι σάπιο κατοικεί πίσω από τις βιτρίνες και τις επιφάνειες . Δυστυχώς όμως αντίθετα με τον Nada δεν είμαστε οι macho ήρωες που θα ανατρέψουμε την υπάρχουσα κατάσταση και θα κάνουμε τον κόσμο και την κοινωνία μας ένα καλύτερο μέρος . Ναι είμαστε θύματα του υπερκαταναλωτισμου της χειραγώγησης όμως ταυτόχρονα είμαστε και οι καλύτεροι συνεργάτες όλων εκείνων που μας στραγγίζουν τα πορτοφόλια και που μας λένε ποιόν ηγέτη να ψηφίσουμε και ποιόν αστέρα του θεάματος να ακολουθήσουμε .

Ναι όλοι μας αγοράζουμε και μασάμε τσιχλοφουσκες. Κανείς μας όμως δεν τολμάει να κόψει κωλους.