PULP FICTION : Μπορείς να αφήσεις ένα foot massage στην τύχη ?

by Αντρέι Κοτσεργκίν 

Μπορείς να καταλάβεις πόσο γαμάτη και σπουδαία είναι μια ταινία μονάχα παρακολουθώντας δυο χαρακτήρες της να έχουν στήσει ολόκληρη συζήτηση – ανάλυση γύρω από τις σημαντικές αλλαγές ανάμεσα στα… McDonalds της Αμερικής με εκείνα της Ευρώπης ? 

Διάολε στο PULP FICTION ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Quentin Tarantino μας αποδεικνύει ότι φυσικά και μπορείς !

 

Βλέποντας τον υπέρμετρα cool Vincent Vega του John Travolta να κάθεται και να αναλύει όλα όσα αποκόμισε από την τριετή ‘θητεία‘ του στο Άμστερνταμ στον φίλο και συνεργάτη του Jules ,ενώ βρίσκονται μέσα στο αυτοκίνητο τους καθόδων να βρουν και να ανακτήσουν την βαλίτσα του γκάνγκστερ – εργοδότη τους Marsellus Wallace από κάτι λεχρίτες, πραγματικά ως θεατής εκείνη την στιγμή δεσμεύεσαι ότι θα δώσεις έστω και ένα δολάριο για να περάσεις μερικές ώρες μαζί με τους συγκεκριμένους χαρακτήρες οι οποίοι φαντάζουν υπέρμετρα γαμάτοι αλλά παράλληλα και κάπως γραφικοί και άξεστοι.

Ο Vince είναι ένας πρεζάκιας – γκάνγκστερ που έμεινε για τρία ολόκληρα χρόνια στο γαμημένο το Άμστερνταμ, μια πόλη γεμάτη κουλτούρα , τέχνη και ομορφιά, και μέσα σε όλο αυτό το διάστημα τα μοναδικά πράγματα που αποκόμισε είναι οι … πολιτισμικές διαφορές με τα fast food των Η.Π.Α. και τα δικαιώματα του πολίτη σχετικά με την κατοχή μαριχουάνας…

Στο PULP FICTION όλοι οι άντρες χαρακτήρες είναι άξεστα Καθάρματα που όμως παράλληλα ο καθένας τους ακολουθεί μια δική του  ιδεολογία, έναν ‘κώδικα τιμής’ που αν και όχι και τόσο ‘τίμιος‘ τους καθιστά στα μάτια μας ως άκρως γοητευτικές και συναρπαστικές φιγούρες.

Και φυσικά έχουμε και τον Tarantino να παίρνει όλους αυτούς τους τύπους και να τους στήνει μέσα σε ένα δικό του σύμπαν , γεμάτο μικρές αλλά απολαυστικές λεπτομέρειες, και να τους αφήνει αντιμέτωπους με τα παιχνίδια, τα ευτράπελα της μοίρας που εδώ μεταφράζονται σε μερικές από τις πιο ‘τι στον πούτσο ?!’ στιγμές που έχουμε δει ποτέ μας στην μεγάλη οθόνη.

Το PULP FICTION βγαίνοντας στις αίθουσες το 1994 τσάκισε πολλά κινηματογραφικά ‘καλούπια‘ και δημιούργησε την δική του ‘σχολή‘ δίνοντας το πάτημα σε αμέτρητους ‘πεινασμένους και καυλωμένους’ σκηνοθέτες και σεναριογράφους να επιχειρήσουν να κοπιάρουν την μοναδική και απίστευτα cool αισθητική του.

Μέχρι και σήμερα ελάχιστοι τα κατάφεραν αποτελεσματικά ενώ το φιλμ του Tarantino παραμένει ένας ανελέητος οδοστρωτήρας που θα σε ‘λιώσει‘ επάνω στην πολυθρόνα ή τον καναπέ σου και θα σε ‘αναγκάσει‘ να το παρακολουθείς ξανά και ξανά χωρίς να βαρεθείς ποτέ σου έστω και μια γαμημένη στιγμή. Και το σπουδαίο είναι ότι αυτό το κατορθώνει όχι τόσο με την στιλάτη βία ή την απολαυστική του καφρίλα αλλά κυρίως μέσα από τους χαρακτήρες του και τις μεταξύ τους συζητήσεις που περιστρέφονται κυριολεκτικά γύρω από τα πάντα.

Και αυτό είναι πραγματικά σπουδαίο και μοναδικό.

 

 

Το PULP, όπως και οι περισσότερες ταινίες του Tarantino, είναι ένας φόρος τιμής στις αγαπημένες ταινίες του σκηνοθέτη όμως παράλληλα και ένα αυτόνομο έργο τέχνης που στέκεται άκρως αποτελεσματικά και ψυχαγωγικά στα δυο του πόδια και έχει τα δικά του μοναδικά πραγματάκια να δώσει στον θεατή.

Μέσα από τους διαλόγους ,που αν και σχετικά απλοί και ‘καθημερινοί‘ αποδίδονται με λαμπρότητα από το σπουδαίο cast και τους εξαιρετικά καλογραμμένους χαρακτήρες, ο Tarantino μας θέτει μερικά βαριά θέματα που περιστρέφονται γύρω από την τύχη, την ματαιότητα, τις ατομικές ιδεολογίες κάθε είδους αλλά και τον σκληρό μηδενισμό. Όλα αυτά αποδίδονται μέσω ενός ‘παζλ‘ το οποίο αποτελείται από διάφορες ιστορίες στις οποίες οι χαρακτήρες τους είναι όλοι τους εγκληματικά Καθάρματα. Δεν υπάρχει ούτε ένας μπάτσος ή έστω μια φιγούρα ηθικής μέσα σε αυτό το σύμπαν του σκηνοθέτη. Μονάχα Μπάσταρδοι που τρώνε Big Kahuna Burgers , πίνουν Milk Shakes των πέντε δολαρίων και καπνίζουν τσιγάρα Red Apple.

Στο σύμπαν του PULP την μια στιγμή βλέπεις τον θρησκόληπτο Jules του Samuel L. Jackson να βγάζει λόγο σχετικά με την ‘θεία παρέμβαση’ και τα ‘θαύματα‘ και την αμέσως επόμενη στιγμή το περίστροφο του συνεργάτη του εκπυρσοκροτεί και ‘στολίζει‘ το πίσω κάθισμα του αμαξιού τους με κομματάκια κρανίου και εγκεφάλου ενός άλλου τύπου που μάλλον ο ‘Θεός‘ δεν ήθελε να τον σώσει όπως έκανε , σύμφωνα πάντα με τον Jules, με τους δυο γκάνγκστερ – φονιάδες μερικές στιγμές πιο πριν…

Σε όλη την διάρκεια της ιστορίας παρατηρούμε και ακούμε τους Jules και Vince να συζητούν για fast food , τηλεοπτικές σειρές, για ‘καρμική‘ δικαιοσύνη αλλά και να διαφωνούν μεταξύ τους σχετικά με το μασάζ ποδιών και για το αν θεωρείται ερωτική πράξη. Όλες αυτές οι μικρές στιγμές στα χέρια ενός άλλου δημιουργού θα φάνταζαν ως ένα comic relief κόλπο που έχει σκοπό να σε χαλαρώσει στα μικρά διαστήματα ανάμεσα στην δράση και το φονικό. Όμως ο Tarantino εδώ παίζοντας με τους δικούς του πολύ ιδιαίτερους κανόνες επιστρατεύει αυτές τις ‘ανάλαφρες’ στιγμές ώστε να μας δείξει την ψυχοσύνθεση και το ποιόν των χαρακτήρων του. Μας δίνει μέσα από αυτές την δυνατότητα να καταλάβουμε ποίοι ακριβώς είναι οι ‘ήρωες’ του χωρίς ποτέ του να καταφεύγει σε ενοχλητικό και φτηνό Exposition και το πιο σημαντικό απ’όλα χωρίς ποτέ του να μας δίνει το ‘βιογραφικό’ τους.  Η μόνη ‘γνώση’ που λαμβάνουμε ως θεατές από τον σκηνοθέτη για τους χαρακτήρες του προέρχεται μέσα από τις πράξεις και τα λεγόμενα τους ενώ εκείνοι εκτελούν την αναίσχυντη ρουτίνα τους. Και αυτό αρκεί για να μας μείνουν αυτοί οι χαρακτήρες.

Το μυστήριο που διατηρεί ο δημιουργός εδώ σχετικά με την ταυτότητα των χαρακτήρων του σε κάνει να αφοσιωθείς σε αυτούς και να πλάθεις σενάρια και ιστορίες μέσα στο μυαλό σου σχετικά με εκείνους. Τι έκανε στο Άμστερνταμ ο Vince πέραν του να τρώει Le Big Mac και να καπνίζει χόρτο ? Τι κρύβει μέσα της η περιβόητη και ‘πολύτιμη’ βαλίτσα του Marcellus Wallace που ανοίγει με τον κωδικό 666 ? Γιατί ο γκάνγκστερ έχει ένα τσιρότο στο πίσω μέρος του κεφαλιού του ? Τι μάρκα είναι ο καφές που πίνει ο μαλάκας ο χαρακτήρας του Tarantino και είναι τόσο γευστικός ? Ποίος λεχρίτης χαράκωσε το αμάξι του Vince ? Ποίος ήταν ο ανώμαλος με την δερμάτινη στολή στο μαγαζί των δυο σοδομιτών βλάχων και γιατί ήταν τόσο χαρούμενος που βρισκόταν εκεί φυλακισμένος για ένας διάολος ξέρει πόσο καιρό ? Στον απίστευτα βίαιο κόσμο που ζούμε μπορείς τελικά να αφήσεις ένα foot massage στην τύχη έχοντας την γνώση ότι μπορεί να καταλήξεις να … εκπαραθυρωθείς βίαια από έναν πελώριο και ζηλιάρη γκάνγκστερ ?

Κάποια από αυτά τα ερωτήματα μπορεί να έχουν απαντηθεί από τον σκηνοθέτη μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια και κάποια όχι όμως και πάλι κάθε φορά που θα βλέπεις το PULP θα σε βασανίζουν ευχάριστα και θα παίζουν με το μυαλό και την φαντασία σου.

Και η αίσθηση αυτή είναι πραγματικά υπέροχη. 

 

Φυσικά όλες αυτές οι στιγμές και οι ατάκες δεν αποτελούν μονάχα το τέλειο προϊόν του σεναρίου και της σκηνοθεσίας του Tarantino αλλά μεταφράζονται και μέσα από τις σπουδαίες ερμηνείες που παραδίδει ένα εξαιρετικό cast.

O Tarantino έδωσε στον ξεπεσμένο τότε John Travolta την ευκαιρία να αναστηθεί καλλιτεχνικά και εκείνος του έδωσε για αντάλλαγμα μια από τις πιο γαμάτες σινε-περσόνες. Ο Travolta για να μπει στο τοξικό πετσί του ρόλου του ζήτησε συμβουλές από έναν ηρωινομανή φίλο του σκηνοθέτη και εκείνος του είπε να γίνει κομμάτια με τεκίλα ενώ παράλληλα έκανε ένα καυτό μπάνιο. Αν μη τι άλλο ερμηνευτικά η συγκεκριμένη μέθοδος αποδείχτηκε άκρως πετυχημένη ! Το μόνο κρίμα σχετικά με τον χαρακτήρα του είναι ότι ποτέ μας δεν θα δούμε εκείνη την ταινία ‘The Vega Brothers’ που είχε στο μυαλό του κάποτε ο σκηνοθέτης και στην οποία ο Vince θα έκανε team-up με τον Vic Vega του Michael Madsen στο Reservoir Dogs…

 

Από την άλλη ο Tarantino είχε αποκλειστικά στο μυαλό του τον Samuel Jackson όταν έγραφε τον ρόλο του Jules και ο δεύτερος στην πρώτη του οντισιόν απέτυχε να αποδώσει τον ρόλο. Ευτυχώς επέστρεψε ψυχωμένος και άκρως αποφασισμένος για μια δεύτερη προσπάθεια με αποτέλεσμα να δώσει ερμηνεία ζωής.

Βλέποντας πάλι τον Butch του Bruce Willis θυμάσαι πόσο καλά μπορούσε κάποτε ο συγκεκριμένος τύπος να μας χαρίζει ήρωες δράσης που μέσα τους θα είχαν ανθρωπιά και ουσία.

 

Από τον μεθοδικό Winston Wolfe του Harvei Keitel, την αυτοκαταστροφική και σέξι Mia Wallace της Uma Thurman μέχρι και την ‘βρώμικη‘ παραλλαγή των Μπόνι και Κλάιντ που μας δίνουν εδώ οι Pumpkin Tim Roth και Honey Bunny Amanda Plummer όλοι οι συμπληρωματικοί χαρακτήρες του PULP δίνουν τα ρέστα τους και θα σου αφήσουν ένα μικρό ή μεγάλο στοιχείο ώστε να μην τους ξεχάσεις ποτέ σου.

Πάντως αξίζει να δώσουμε και τα εύσημα στον ‘γύπα‘ Harvey Weinstein που εκείνη την εποχή διέκρινε τις σπουδαίες προοπτικές του PULP και έδωσε σε έναν νέο σκηνοθέτη γύρω στα 8 μύρια ώστε να γυρίσει μια ταινία που οι περισσότεροι παραγωγοί θα ένιωθαν τα αρχίδια τους να πέφτουν στο πάτωμα διαβάζοντας και μόνο το σενάριο. Τελικά η ταινία έβαλε πάνω από 200 μύρια στο Box Office , βραβεύτηκε στις Κάννες και πήρε 7 υποψηφιότητες στα Όσκαρς , όπου ο Tarantino πήρε χρυσό αγαλματάκι για το σενάριο του, σηματοδοτώντας μια χρυσή εποχή για το στούντιο της Miramax.

Θεματολογικά η ειρωνεία, η ματαιότητα και η τύχη παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πλοκή του PULP. Δες απλά την πρώτη συνάντηση του γκάνγκστερ Jules του Travolta με τον μποξέρ Butch του Bruce Willis…

 

Λόγο της εγκληματικής του ιδιότητας ο εριστικός Vince αντιμετωπίζει τον Butch ως ένα σκουπίδι, μια ενοχλητική ‘μύγα’ που πετάει ενοχλητικά δίπλα του ενώ εκείνος απολαμβάνει το ποτό του στο μπαρ του εργοδότη του. Ο αλαζόνας Vince εδώ παίρνει θάρρος από το γεγονός ότι είναι ένας οπλισμένος και εξαιρετικά Badass γκάνγκστερ και βάζει τον Butch ‘στην θέση του’.

Φυσικά όλοι μας γνωρίζουμε πλέον πως εξελίχθηκε αυτή τους η γνωριμία… 

 

‘Μέτραγε τα λόγια σου μεγάλε γιατί δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει σε αυτόν τον ασταμάτητο και παράλογο κόσμο στον οποίον βαδίζουμε κάθε μέρα…’. Ο Tarantino το κάνει σαφές και εδώ αλλά και μέσω άλλων αιματηρών και φοβερών σκηνών.

Απλά θυμήσου τον Σκληρό και θηριώδη Καργιόλη Marsellus Wallace του Ving Rhames. Σε κάθε ευκαιρία ο γκάνγκστερ αυτός μας μιλά για έννοιες όπως η τιμή ενώ παράλληλα επιδεικνύει την θέση ισχύος του. Όλα αυτά πάνε περίπατο όταν υπερασπιζόμενος την ‘τιμή‘ του απέναντι στον προδότη Butch καταλήγει να εισέλθει σε ένα Ενεχυροδανειστήριό …

 

Πως να διατηρήσει την ‘τιμή’ του ένας άντρας ύστερα από ένα τέτοιο περιστατικό ? Ο Marsellus δείχνει να το αναγνωρίζει αυτό και ενώ ‘συμφιλιώνεται‘ με τον Butch στην συνέχεια τον προειδοποιεί να μην βγάλει άχνα σχετικά με τα όλα όσα συνέβησαν…

Κάθε χαρακτήρας του PULP , όσο Μπάσταρδος και αν είναι, προσπαθεί να διατηρήσει την ‘τιμή’ του. Ορισμένοι τα καταφέρνουν ενώ άλλοι όχι. Ο Butch βάζει τον εαυτό του σε μια κατάσταση ύψιστου κινδύνου, αντιμετωπίζει έναν σχεδόν βέβαιο θάνατο ενώ θα μπορούσε να τρέξει μακριά του μόνο και μόνο ώστε να πάρει πίσω το ρολόι που κληρονόμησε από τον ήρωα πολέμου πατέρα του και το οποίο για κάτι χρόνια ήταν σφηνωμένο στα κωλομέρια του δεύτερου αλλά και του … Christpopher Walken…

 

Ακόμη και ο Vince Vega ακολουθεί έναν κώδικα τιμής όταν τον βλέπουμε να παλεύει μέσα του ώστε να μην υποκύψει στην γοητεία της Mia Wallace , της σαγηνευτικής, και απίστευτα cool εδώ Uma Thurman. Βέβαια στην συγκεκριμένη περίπτωση εδώ παίζει δυνατά και το θέμα της αυτοσυντήρησης.

Και φυσικά έχουμε και τον Jules του Samuel Jackson που εδώ παραδίδει την πιο χαρακτηριστική ερμηνεία μιας σχετικά μονόπλευρης καριέρας. Ο τύπος αυτός έζησε το μεγαλύτερο μέρος της εγκληματικής ζωής του στηριζόμενος επάνω σε ένα ψεύτικο εδάφιο της Βίβλου το οποίο και αποστήθισε ώστε όταν εκτελεί τα θύματα του να έχει την ψευδαίσθηση ενός απώτερου και ιερού ‘σκοπού‘. Μέσω μιας σειράς αιματηρών και βίαιων συμπτώσεων ο Jules θα καταλήγει να αμφισβητήσει και να απαρνηθεί τις παλιές του αρχές και πρακτικές και πάλι όμως θα αρνηθεί να δει γύρω του την ματαιότητα της ζωής και θα αποδώσει τα φαινομενικά αυτά τυχαία γεγονότα σε μια θεία παρέμβαση που έχει σκοπό να τον σπρώξει σε έναν ενάρετο δρόμο.

H απόσταση από έναν ‘Bad Motherfucker’ σε έναν ειρηνικό και φιλεύσπλαχνο ερημίτη μπορεί να φαντάζει χαώδης όμως ο Jules στο τέλος είναι απόλυτα πρόθυμος και αποφασισμένος να κάνει αυτό το βήμα και ας μην έχει ιδέα που θα τον οδηγήσει…

Κάθε άντρας ορίζει μόνος του την τιμή του και την υπερασπίζεται με τον τρόπο που εκείνος πιστεύει ότι πρέπει να το κάνει. Όμως στην τελική ποία είναι η αξία της κάθε τιμής όταν ζούμε σε έναν τεράστιο κόσμο γεμάτο αμέτρητα απρόοπτα και παλαβούς ανθρώπους ?

Υπάρχει ένας μάταιος ρομαντισμός στο PULP FICTION που όμως καταλήγει να συγκρούεται με έναν αμείλικτο μηδενισμό. 

Πέραν όμως της άκρως ενδιαφέρουσας και ισχυρής του θεματολογίας ο Tarantino φροντίζει πάνω απ’όλα να δώσει στο κοινό του μια καταιγιστική και άκρως βίαιη ψυχαγωγία και αυτό το κατορθώνει εδώ στο απόλυτο.

Ο Tarantino μας χώνει σε έναν μικρόκοσμο γεμάτο ζουμερές λεπτομέρειες που όμως φαντάζει αχανής και γεμάτος συναρπαστικές πιθανότητες. Βάζει τους Mia και Vince να βγουν σε ένα ‘ραντεβού‘ όπου χορεύουν και συζητούν περί ανέμων και υδάτων και καταλήγουν να κλέψουν ένα χορευτικό τρόπαιο και στην συνέχεια αυτό το ραντεβού καταλήγει σε σκηνή απόλυτης φρίκης και παράνοιας…

 

Ο τρόπος που ο σκηνοθέτης εδώ σε βάζει σε μια ‘τραμπάλα‘ που ακροβατεί συνεχώς ανάμεσα στο ξέφρενο γέλιο και την απόλυτη φρίκη είναι ανεπανάληπτος, μοναδικός και σπουδαίος.

Όπως είχε γράψει κάποτε ο διαβόητος κριτικός Roger Ebert : Quentin Tarantino is the Jerry Lee Lewis of cinema, a pounding performer who doesn’t care if he tears up the piano, as long as everybody is rocking.

Και που να πάρει είχε απόλυτο δίκαιο.

Το PULP FICTION σε επίπεδο εικόνας και ψυχαγωγίας στέκεται μέχρι και σήμερα σε ένα ύψιστο επίπεδο. Είναι από εκείνες τις σπάνιες και ελάχιστες ταινίες που όσα χρόνια και αν περάσουν και όσες φορές και αν τις παρακολουθήσω πραγματικά δεν μπορώ να επιλέξω μια και μόνο μια αγαπημένη σκηνή…

Είναι μήπως ο χορός μεταξύ Vince και Mia ? Είναι η φάση που ο Butch ψάχνει στα ράφια να βρει το απόλυτο όπλο ‘τιμωρίας‘ και καταλήγει τελικά σε ένα ξίφος Κατάνα ? Είναι όλες οι φορές που ο Vince πάει στην τουαλέτα και κάθε φορά που το κάνει έξω γίνεται της πουτάνας ? Είναι η ατακάρα  ‘Zed’s dead baby, Zed’s dead’. που ξεστομίζει ο Butch στην γκόμενα του και στην συνέχεια καβαλάνε την μηχανή ενός νεκρού – ανώμαλου Hillbilly με προορισμό το απόλυτο άγνωστο της ζωής και των επιλογών ενός τυχοδιώκτη ? Η μήπως είναι η σεκάνς που οι Jules και Vince συζητούν μεταξύ τους περί McDonalds , μασάζ ποδιών και στην συνέχεια καταλήγουν να μας δώσουν μια από τις πιο αξιομνημόνευτες και γαμάτες ‘πόζες’ στην ιστορία του σινεμά ?

 

 ‘That’s when you know you’ve found somebody special. When you can just shut the fuck up for a minute and comfortably enjoy the silence.’

Αυτή ήταν η ατάκα που πέταξε η Mia στον Vincent Vega στα πρώτα λεπτά του ‘ραντεβού‘ τους σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις και συμφωνώ απόλυτα μαζί της.

Από την άλλη το PULP FICTION του Quentin Tarantino και των σπουδαίων ηθοποιών του ενώ είναι ένα φιλμ γεμάτο ακατάσχετη φλυαρία και δράση καταλήγει με έναν εντελώς μοναδικό , δικό του, τρόπο να σε κάνει να αισθάνεσαι ότι ανακάλυψες κάτι το πραγματικά σπουδαίο κάθε φορά που το βλέπεις, ξανά και ξανά…