TOTAL RECALL : Άραγε να έφτασε τελικά στο πάρτι ο Richter ?

by Αντρέι Κοτσεργκίν 

 

‘ See you at da party Richtah’

Ακριβώς όπως και οι περισσότερες ταινίες του Arnold Schwarzenegger στα 80s και στα πρώιμα 90s το TOTAL RECALL ως φιλμ αποτελεί μια βαριά βιομηχανία δράσης , ατάκας και μέχρι και σήμερα είναι μια τρανταχτή απόδειξη το πόσο ψυχαγωγικό ήταν όλο αυτό το machismo των Action ηρώων που λατρέψαμε και γαλουχηθήκαμε με αυτούς μέσα σε αυτές τις σαφώς πιο ανέμελες δεκαετίες.

Και όμως το TOTAL RECALL σε καμία περίπτωση δεν ήταν ένα ακόμη COMMANDO ή ένα νέο RED HEAT. Δεν ήταν απλά μια άμυαλη και απολαυστική Action ταινία αλλά αντίθετα έδωσε τόσο στον τιτάνα πρωταγωνιστή της όσο και σε εμάς τους θεατές αρκετές καλλιτεχνικές ‘προκλήσεις‘.

Εδώ ο Arnold δεν παρουσιάζεται ως μια extreme καρικατούρα του εαυτού του , ούτε όμως και σαν ένας βλοσυρός ‘Εξολοθρευτής’. Στο φιλμ αυτό ο απόλυτος Action Ήρωας πασχίζει να κάνει μια ‘ολική επαναφορά’ και για πρώτη φορά στην μέχρι τότε καριέρα του να μας δώσει μια ερμηνεία που δεν θα είναι εντελώς μονοδιάστατη. Και ναι σίγουρα ο τυπάς ήταν άψογος και σε ταινίες όπως τα CONAN και το PREDATOR όμως και πάλι ποτέ κανένας από τους δυο εμβληματικούς χαρακτήρες που υποδύθηκε σε αυτά τα δυο έπη δεν κατάφερε να ξεφύγει από ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Η απώλεια της Valeria μπορεί να στοίχισε στον Conan όμως ποτέ μας δεν είδαμε τον αιμοδιψή Βάρβαρο να σπάει το ‘παγωμένο ατσάλι‘ με το οποίο είχε σφυρηλατήσει τόσο το σώμα όσο και την ψυχή του και να μας δίνει έστω και ένα ψήγμα συγκίνησης. Διάολε ο καημένος ο Subotai κλήθηκε να κλάψει για λογαριασμό του ! Στο PREDATOR πάλι μπορεί να βλέπουμε τον Dutch σε αρκετές στιγμές να νιώθει γνήσιο φόβο για τον αόρατο και αμείλικτο ‘Κυνηγό‘ που τον καταδιώκει μέσα στις αχανείς ζούγκλες του Val Verde όμως και πάλι ποτέ μας δεν βλέπουμε τον χαρακτήρα να σπάει το φράγμα των δυο εκφράσεων και συναισθημάτων…

Στο TOTAL REACALL από την άλλη ο Arnold περνάει μέσα από μια πληθώρα συναισθημάτων στην προσπάθεια του να θυμηθεί ποίος πραγματικά είναι και να αποφασίσει αν αξίζει να ξαναγίνει ο άντρας που ήταν κάποτε ή να κάνει μια νέα αρχή. Φυσικά ο Arnold ποτέ του δεν γίνεται κάνας Marlon Brando εδώ όμως που να πάρει η οργή κατορθώνει , έστω και με τις περιορισμένες ερμηνευτικές του ικανότητες, να σου βγάλει και εσένα συναισθήματα για τον χαρακτήρα του και όλα όσα διαδραματίζονται γύρω του. Όσο παλαβά ή υπερβολικά και αν είναι αυτά.

Φυσικά το TOTAL RECALL παραμένει πάντα μια ξέφρενη ταινία δράσης και επιστημονικής φαντασίας που μας χαρίζει σκηνές σαν και αυτή όπου ο χαρακτήρας του Arnold,  Douglas Quaid, σκάει μύτη σε ένα φουτουριστικό κωλόμπαρο όπου και συναντάει μια μεταλλαγμένη πόρνη με τρία βυζιά…

 

Βλέποντας ως έφηβος για πρώτη φορά το TOTAL RECALL σε αυτή την σκηνή έπιανα τον εαυτό μου να εύχεται ακριβώς το ίδιο πράγμα με αυτό το Λαμόγιο τον Benny ! Το φιλμ αυτό είναι μια Action εξτραβαγκάντζα που θα σου προκαλέσει έναν καταιγισμό από συναισθήματα πώρωσης , γέλιου και καύλας. Και όμως με κάποιον εντελώς δικό του τρόπο κατορθώνει να μην περιοριστεί ποτέ του σε αυτά τα στενά πλαίσια αν και θα μπορούσε άνετα να το κάνει και να τα καταφέρει και πάλι μια χαρά στο Box Office.

Το TOTAL RECALL πέραν του πλουραλισμού σε θέαμα, βία, δράση και καφρίλα που τόσο απλόχερα προσφέρει περιλαμβάνει μέσα του και ένα στιβαρό σενάριο, αρκετή σάτιρα αλλά και κάνα δυο ιδέες που ως θεατή θα σε ιντριγκάρουν και θα σε προβληματίσουν.

Και όλα αυτά οφείλονται φυσικά στον μέγα σκηνοθέτη και προβοκάτορα Paul Vehoeven… 

 

Στο TOTAL RECALL ο Arnold σατιρίζει τον ίδιο του τον εαυτό και το machismo του, έχουμε άπλετη Pulpy δράση , υπέροχα πρακτικά εφέ που στέκονται μια χαρά στο πέρασμα των εποχών , εξίσου διαχρονικές ατακάρες ενώ παράλληλα βλέπουμε έναν πλανήτη Άρη τιγκαρισμένο στα κωλόμπαρα, τα καζίνο και τα μπουρδέλα και που σηματοδοτεί την νεκρή ελπίδα μας για ένα νέο ξεκίνημα. Μια αποικία στον Άρη θα μπορούσε να είναι η δεύτερη ευκαιρία μας για έναν καλύτερο πολιτισμό που θα μάθαινε από τα γήινα λάθη μας και που θα εξελισσόταν σε μια ιδανική κοινωνία, μια τέλεια και κατακόκκινη ‘Εδέμ‘. Και να που ο σαδιστής Verhoeven παίρνει αυτόν τον παράδεισο και τον διαστρεβλώνει σε μια χειρότερη εκδοχή – μικρογραφία της Γης όπου τα πάθη και τα βίτσια που μας χαρακτηρίζουν ως είδος ξεφεύγουν από κάθε όριο. Το μήνυμα εδώ είναι σαφέστατο : Η απληστία, η λαγνεία, η βία , η μεγαλομανία και γενικά ότι ποταπό συναίσθημα κουβαλάμε μέσα μας θα μας ακολουθεί πάντα και παντού. Ως άνθρωποι ποτέ μας δεν θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την Μαλακία που κρύβουμε μέσα μας. Διάολε δεν θα το προσπαθήσουμε καν… 

Και όμως να που ο Douglas Quaid καλείται εδώ να παίξει τον ρόλο ενός παραφουσκωμένου από τα στεροειδή ‘Μεσσία‘ και να δώσει στους ανθρώπους, αλλά και τους στιγματισμένους μεταλλαγμένους, του Άρη μια δεύτερη ευκαιρία για εξιλέωση και σωτηρία. Ακριβώς όπως ο Ιησούς γιάτρευε τους λεπρούς και τους ταλαίπωρους έτσι και ο Quaid εδώ παρέχει την γιατρεία μονάχα που τα δικά του ‘θαύματα‘ εκδηλώνονται μέσα από τις γροθιές και τις σφαίρες του ! Όμως για να παίξει τον ρόλο του Μεσσία ο Quaid πρέπει πρώτα να ανακαλύψει ποίος ήταν και στην συνέχεια να κάνει την πιο δύσκολη επιλογή : Να αποφασίσει τι είδους άντρας θέλει να είναι…

Ο Verhoeven στο παρελθόν μας έχει παρουσιάσει ανάλογα διλήμματα μέσα από εργάρες όπως ήταν, και είναι, το ROBOCOP. O Alex Murphy στο φινάλε του ROBOCOP κατόρθωσε να αφήσει πίσω του τον άντρα που ήταν κάποτε και δέχτηκε να παίξει τον ρόλο του προστάτη και του κοινωνικού προτύπου. Όμως μπόρεσε και να διατηρήσει τα περισσότερα από τα θνητά στοιχεία που τον καθιστούσαν έναν καλό άντρα. Εδώ ο Quaid πάλι καλείται να αφήσει πίσω του εντελώς τον άντρα που ήταν και ας μην έχει εξελιχθεί σε Cyborg μιας και ο άντρας αυτός ήταν ένας απόλυτος Μπάσταρδος. Η επιλογή και η απόφαση του αποπνέουν κότσια και ηρωισμό και ας μην έχουν την ίδια βαρύτητα με εκείνες του ROBOCOP. Εδώ ο Verhoeven ξεκάθαρα δίνει περισσότερη βαρύτητα στην δράση και την ψυχαγωγία μιας και δεν θέλει να επαναλαμβάνεται ως δημιουργός. Και πάλι τα αποτελέσματα είναι λαμπρά !

Και όμως παραλίγο να μην δούμε τίποτε από αυτά στην οθόνη μιας και το TOTAL RECALL θα μπορούσε να είναι μια εντελώς διαφορετική ταινία αν η σινε-μοίρα δεν έπαιζε ένα από τα γνωστά της παιχνίδια. Βλέπεις αρχικά το φιλμ αυτό ήταν να το σκηνοθετήσει ένας άλλος τύπος που μπορεί να μην είναι τόσο προβοκάτορας όσο ο Verhoeven όμως με τον δικό του τρόπο είναι και αυτός ένας ‘μάστορας‘ της σκηνοθεσίας.

Enter David Cronenberg… 

 

Όπως πολλές άλλες sci-fi ταινίες το TOTAL RECALL στηρίχθηκε σε μια μικρή ιστορία του σπουδαίου Philip K. Dick. Ο σεναριογράφος και παραγωγός  Ronald D. Shusett ανέλαβε στα 70s να την μετατρέψει σε μεγάλου μήκους φιλμ και για να το επιτύχει αυτό ζήτησε την συνδρομή του Dan O’Bannon που μερικά χρονάκια αργότερα θα εξελισσόταν σε έναν από τους βασικούς συντελεστές μιας ταινίας με τίτλο ALIEN…

Τελικά η συνεργασία αυτή κατέληξε φιάσκο λόγο των έντονων δημιουργικών διαφορών που προέκυψαν ανάμεσα τους. Ο Shusett ήθελε απλά να κάνει μια ταινία τύπου Raiders of The Lost Ark στον Άρη ενώ ο O’Bannon είχε σαφώς πιο σουρεαλιστικά και μεγαλεπήβολα σχέδια μιας και στο μυαλό του ο κεντρικός ήρωας στο φινάλε θα μεταμορφωνόταν σε μια ‘συνθετική θεότητα’ μέσα στην οποία θα … στεγάζονταν τόσο ο Άρης όσο και οι κάτοικοι του !

Όπως ήταν φυσικό το τελικό αποτέλεσμα αποδείχτηκε ένα συνονθύλευμα ιδεών το οποίο το στούντιο της Disney προφανώς και απέρριψε και κάπως έτσι το σενάριο κατέληξε στα χέρια του παραγωγού Dino De Laurentiis . Ύστερα από κάνα δυο αποτυχημένες προσπάθειες να ‘σουλουπώσει’ την τρίτη πράξη του σεναρίου ο Laurentiis ήταν πεπεισμένος ότι ο μοναδικός σκηνοθέτης που θα μπορούσε να κάνει το όλο πράγμα να ‘λειτουργήσει‘ ήταν ο David Cronenberg. Δυστυχώς αμέλησε να ενημερώσει τον τελευταίο σχετικά με το τι ζητούσε ακριβώς από εκείνον…

Ο Cronenberg αφιέρωσε έναν ολόκληρο χρόνο ώστε να αφαιρέσει από την ιστορία όλα τα ανάλαφρα και campy στοιχεία που της προσέδωσαν οι προκάτοχοι του και προσπάθησε να διατηρήσει την αυθεντικότητα εκείνης του Philip K. Dick. Η κίνηση αυτή ερχόταν σε πλήρη σύγκρουση με τις προσδοκίες – απαιτήσεις των παραγωγών. Μάλιστα ο Cronenberg σε καμία περίπτωση δεν είχε στο μυαλό του τον θηριώδη και μονοδιάστατο Arnold ως κεντρικό του ήρωα καθώς η επιλογή του για τον ρόλο του Douglas Quaid ήταν ο William Hurt ! Ο Cronenberg δεν έβλεπε τον Quaid ως έναν macho ήρωα αλλά ως έναν εξαιρετικά διαλυμένο ψυχικά άντρα που πάσχιζε να ενώσει τα κομμάτια του παζλ της μνήμης του.

Προφανώς η συμμετοχή του Cronenberg στο TOTAL RECALL είχε ένα απότομο και πρόωρο φινάλε μιας και ο σκηνοθέτης μόλις αντιλήφθηκε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ του να κάνει την ταινία που ήθελε επέλεξε να αποχωρήσει από το όλο εγχείρημα. Όμως η φυγή του δεν ήταν και εντελώς άδοξη μιας και ο ‘Μάστορας του Body Horror’ μπόρεσε να αφήσει το στίγμα του επάνω στην ταινία , που αν και μικρό παραμένει ανεξίτηλο…

 Ο μεταλλαγμένος – μάντης – αντιστασιακός ηγέτης Kuato , που αποτελεί ένα από τα Highlights της ταινίας, είναι ‘παιδί‘ του David Cronenberg μιας και σε εκείνον ανήκει η ιδέα ο Άρης να κατοικείται και από μεταλλαγμένους ανθρώπους. Βέβαια ο Cronenberg οραματίζονταν και κάτι μεταλλαγμένες… καμήλες που θα έκοβαν βόλτες στην επιφάνεια του Άρη φορώντας μάσκες οξυγόνου όμως ευτυχώς ή δυστυχώς αυτή η τόσο μοναδική ιδέα δεν κατέληξε ποτέ της στην οθόνη μας !

Ο Verhoeven διατήρησε την ιδέα των μεταλλαγμένων, τηλεπαθητικών και μη τηλεπαθητικών, και την εφάρμοσε με υπέροχο τρόπο στην δική του εκδοχή του TOTAL RECALL χαρίζοντας μας μια εξαιρετικά γαμάτη και αξιομνημόνευτη σκηνή…

 

Όσο φοβερή και αν είναι η παραπάνω σκηνή στο πίσω μέρος του μυαλού μου πάντα θα υπάρχει η περιέργεια σχετικά με το τι φριχτές εικόνες μεταμορφώσεων και μεταλλάξεων αλλά και τηλεπαθητικών mind games θα μπορούσε να μας είχε δώσει ένας εξπέρ του Body Horror και του παραλογισμού όπως είναι ο Cronenberg…

Όμως τέτοια σενάρια περί ‘εναλλακτικής ιστορίας’ ελάχιστη έως καμία σημασία δεν έχουν εδώ μιας και ο εξίσου σπουδαίος Verhoeven έκανε άρτια δουλειά σε όλους τους τομείς καθώς χόρτασε τόσο το μάτι μας με φουτουριστικά γκάτζετς, άπλετη και ξέφρενη δράση και θανατικά όμως παράλληλα μας έδωσε αρκετή τροφή για σκέψη με την θεματολογία του.

Όμως το πιο σπουδαίο του κατόρθωμα είναι ότι όχι μονάχα τα συνδύασε όλα αυτά αλλά μπόρεσε και να προκαλέσει δημιουργικά τον πρωταγωνιστή του Arnold Schwarzenegger και να βγάλει μέσα από όλα αυτά τα μπράτσα και το machismo μια στιβαρή και κάπως ‘ανθρώπινη‘ ερμηνεία. Αντίθετα με τους περισσότερους συναδέλφους του που έχουν συνεργαστεί με τον Arnold ο Vehoeven εδώ δεν κατευθύνει απλά έναν ‘Εξολοθρευτή‘ αλλά τον αφήνει ελεύθερο να δοκιμάσει και τα δικά του πράγματα.

Πραγματικά είναι λες και ο Verhoeven ξερίζωσε μια τεχνητή ‘μάσκα‘ που κάλυπτε μέχρι τότε τον Arnold και μας αποκάλυψε έναν εντελώς διαφορετικό άνθρωπο και ηθοποιό !

 

Φυσικά όπως οι περισσότερες Action ταινίες των 80s και 90s , ειδικά εκείνες του Arnold, το TOTAL RECALL κρύβει μέσα του και μπόλικες ενδείξεις ομοερωτισμού ! 

Η πρώτη μας γνωριμία με τον Quaid γίνεται όταν τον βλέπουμε στο διαμέρισμα του να την αράζει λαδωμένος και γυμνός σε ένα κρεβάτι μαζί με την απίστευτα σέξι και σαγηνευτική Sharon Stone και όμως δεν δείχνει το παραμικρό ενδιαφέρον για εκείνη. Στην αμέσως επόμενη σκηνή εκείνη τον καβαλά κανονικά ενώ κάθονται στην κουζίνα και εκείνος την αρπάζει και την πετάει σε μια άκρη ! Της λέει ότι είναι ‘αφηρημένος‘ και πως το μυαλό του είναι στον Άρη αλλά ειλικρινά δεν πείθει κανέναν.

Αργότερα όταν ανακαλύπτει ότι η ‘γυναίκα του’ είναι στην πραγματικότητα μια κατάσκοπος – φονιάς βρίσκει επιτέλους την ευκαιρία να πάρει το ‘διαζύγιο’ που ήθελε τόσο καιρό…

 

Σε μια άλλη σκηνή βλέπουμε πάλι τον Arnold να πηγαίνει στην εταιρεία Rekall ώστε να του εμφυτεύσουν τις ‘ψεύτικες‘ αναμνήσεις από τον Άρη και εκεί τον ρωτούν αν στην ‘περιπέτεια που θα ζήσει θέλει και την παρουσία μιας όμορφης γυναίκας ?‘. Εκείνος διστάζει και τελικά με τα χίλια ζόρια λέει το ‘ναι‘. Στην συνέχεια τον ρωτούν πως ακριβώς θέλει να μοιάζει αυτή η γυναίκα και εκείνος φροντίζει να την φτιάξει ακριβώς τόσο αθλητική και macho όσο είναι εκείνος ο ίδιος…

Το γεγονός ότι αργότερα ο Quaid επιλέγει να φτάσει στον Άρη μεταμφιεσμένος σε γυναίκα αλλά και το ότι αρνείται πεισματικά να χουφτώσει έστω και ένα από τα τρία βυζιά της μεταλλαγμένης μπαρόβιας το αφήνω ασχολίαστο. Οι εικόνες άλλωστε μιλούν από μόνες τους… 

 

To αν ο Arnold επιθυμεί να περάσει και μια δεύτερη, κρυφή ‘μεταμόρφωση‘ στο TOTAL RECALL ποτέ δεν μας γίνεται ξεκάθαρο όμως το γεγονός ότι αυτή η σκέψη μπορεί να περάσει έστω και φευγαλέα από το μυαλό μας αποδεικνύει πόσο πανούργος και σπουδαίος ‘Κάφρος‘ είναι ο Verhoeven.

Φυσικά εδώ ο σκηνοθέτης χώνει στην θεματολογία του και το διαχρονικά αγαπημένο του ζήτημα : Την γνήσια και ακόρεστη εταιρική απληστία η οποία εκφράζεται ιδανικά μέσα από τον Villain της υπόθεσης , τον  Vilos Cohaagen του Ronny Cox. Το Κάθαρμα αυτό παρουσιάζεται ως ο κυβερνήτης – σωτήρας του Άρη όμως στην πραγματικότητα είναι ο απόλυτος δυνάστης των κατοίκων του. Τους ελέγχει και τους εκβιάζει με την δύναμη που του παρέχει το γεγονός ότι ελέγχει την παροχή οξυγόνου ολόκληρης της αποικίας ενώ τα εταιρικά του γεωτρύπανα μοιάζουν να ‘γαμάνε‘ κυριολεκτικά ολόκληρο τον πλανήτη από κάθε του τρύπα.

Πραγματικά τα Λαμόγια της OCP θα στρατολογούσαν άνετα αυτόν τον 100% αυθεντικό Μπάσταρδο ! 

 

Και φυσικά στο φινάλε το μεγάλο ερώτημα παραμένει το εξής :

Είναι ή δεν είναι αληθινά όλα όσα πέρασε ο Douglas Quaid κατά την διάρκεια της παραμονής του στον Άρη ? 

Μπόρεσε τελικά αυτός ο ταλαίπωρος αλλά και εξαιρετικά αποφασισμένος άντρας να αφήσει πίσω του το εταιρικό Λαμόγιο που υπήρξε κάποτε και να εξελιχθεί στον ανιδιοτελή ‘Μεσσία‘ μιας ολόκληρης κοινωνίας ? Η μήπως  ήταν όλα στο μυαλό του και ο Quaid απλά πήρε εκείνο για το οποίο πλήρωσε : Μια ανεπανάληπτη και εντελώς ψεύτικη περιπέτεια στον Άρη… 

Ο Verhoeven λειτουργώντας ως ο γνήσιος προβοκάτορας που είναι ποτέ του δεν μας δίνει μια ξεκάθαρη απάντηση. Διάολε δεν φαίνεται να τον απασχολεί καν. Για τον σκηνοθέτη εδώ το ερώτημα και η απάντηση δεν έχει καμία μα καμία σημασία. Το μόνο που τον νοιάζει είναι η παλαβή διαδρομή ανάμεσα σε αυτά τα δυο σημεία. Στο φινάλε μονάχα εσύ ως θεατής καλείσαι να επιλέξεις σε τι θα πιστέψεις και σε τι όχι ακριβώς όπως κάνει και ο ήρωας και αυτό είναι απλά υπέροχο.

Στο τέλος ίσως η μόνη ‘απάντηση‘ που θα ήθελα πραγματικά να μου δώσει ο σκηνοθέτης στο TOTAL RECALL είναι αν τελικά αυτό το Κάθαρμα ο Richter τα κατάφερε να φτάσει στο πάρτι…