JAMES BOND : Το Casino Royale έπαιξε μια ριψοκίνδυνη παρτίδα πόκερ.

by Αντρέι Κοτσεργκίν

‘I’m sorry. That last hand… nearly killed me.’

To Casino Royale, του σκηνοθέτη Martin Campbell, το 2006 κλήθηκε να φέρει εις πέρας μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή :

Να φέρει τον σινε-πράκτορα James Bond στο σήμερα ενώ παράλληλα να φροντίσει ώστε οι παλιοί – μερακλήδες οπαδοί του 007 να μην χάσουν το ενδιαφέρον τους για εκείνον. Το γεγονός ότι το φιλμ αυτό διαδεχόταν το απόλυτο Bond κάζο με τίτλο Die Another Day αλλά και το ότι εκείνη την εποχή κανένας δεν έδειχνε να θεωρεί ‘άξιο‘ τον ηθοποιό Daniel Craig ώστε να λάβει την ‘άδεια να σκοτώνει’ σίγουρα δυσχέραινε το έργο του σκηνοθέτη.

Το Casino Royale έμελλε τελικά να ανατρέψει θεαματικά τις εναντίων του προσδοκίες και αυτό το κατόρθωσε εντελώς συμβολικά παίζοντας μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη παρτίδα ‘πόκερ’…

Στο φιλμ αυτό ο Campbell, οι σεναριογράφοι αλλά και ο πρωταγωνιστής του παίρνουν αρκετά μεγάλα και κρίσιμα ρίσκα γύρω από τον εμβληματικό και ιστορικό χαρακτήρα του James Bond ή τουλάχιστον την εικόνα που μέχρι τότε είχαμε σχηματίσει για εκείνον μέσα από τις πάμπολλες ταινίες του.

Ο Craig με το που ανακοινώθηκε πως θα υποδυθεί τον 007 γνώρισε το πρωτόγνωρο και αδικαιόλογητο μένος μιας τεράστιας μερίδας οπαδών που κατευθείαν τον έκριναν ως μια λανθασμένη επιλογή για τον ρόλο. ‘Πολύ ξανθός’, ‘πολύ άσχημος’ , ‘πολύ άσημος’… οι κατηγορίες που ακούστηκαν εις βάρος του δεν ήταν και λίγες. Προφανώς όλοι αυτοί οι ειδήμονες πολύ βολικά ξέχασαν ότι μέσα στην πλούσια ιστορία του 007 όλοι οι ηθοποιοί που ενσάρκωσαν τον ήρωα διέφεραν σημαντικά μεταξύ τους.

Η διαδρομή από τον γοητευτικό και macho Sean Connery μέχρι τον ‘swag και πουτανιάρη’ Roger Moore και από κει και ύστερα στον πιο ευαίσθητο και ανθρώπινο George Lazenby , τον πιο σκοτεινό και ώριμο Timothy Dalton και τέλος στον Pierce Brosnan που ισορρόπησε μαεστρικά κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ήταν πραγματικά τεράστια αλλά και σπουδαία. Καθένας από αυτούς τους χαρισματικούς ηθοποιούς μας έδωσε και μια πτυχή του James Bond που όλοι αγαπήσαμε για τους δικούς μας λόγους.

Κάπως έτσι και ο Daniel Craig παίρνοντας στα χέρια του την περίφημη ‘άδεια να σκοτώνει’ μας έδωσε την δική του ερμηνεία γύρω από τον ρόλο. Στο μυαλό του Craig o Bond συμβόλιζε τον ορισμό του αντιήρωα. Ναι ο Bond παραδοσιακά σώζει τον κόσμο και την αυτού μεγαλειότητα της από τα Καθάρματα που τα απειλούν όμως στην τελική δεν παύει να είναι και ένας φονιάς που οι πράξεις και τα κίνητρα του χρήζουν ειδικής διερεύνησης και αμφισβήτησης από το κοινό.

Αγαπημένος Bond του Craig ανέκαθεν ήταν εκείνος του Sean Connery όμως προς τιμήν του ο ηθοποιός ποτέ του δεν προσπάθησε να τον κοπιάρει. Μάλιστα ο Craig δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τον χαρακτήρα του ως τον απόλυτο ‘μισογύνη‘ και μπορεί αυτή του η δήλωση να προκάλεσε ένα νέο κύμα αντιδράσεων όμως διάολε αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι είπε την αλήθεια.

Ναι ο James Bond ανέκαθεν ήταν ένας μισογύνης όμως αυτό δεν παύει πρώτων να αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του και δεύτερον σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποτελεί για πάντα μια macho καρικατούρα. Άλλωστε δεν είναι και λίγα εκείνα τα Bond φιλμς που δεν δίστασαν να αναδείξουν τις πιο ανθρώπινες και ευαίσθητες πτυχές του πράκτορα χωρίς να χάσουν καθόλου σε καλλιτεχνική αξία αλλά ούτε και ζημίωσαν τον χαρακτήρα. Ίσα, ίσα τον ενίσχυσαν κιόλας.

Στο Casino Royale οι Campbell και Craig μελετάνε το πορτραίτο ενός άντρα που προσπαθεί να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στον άνθρωπο αλλά και τον φονιά που κουβαλά μέσα του.

Και αυτό το πορτραίτο πολύ όμορφα και συμβολικά αποτυπώνεται μέσα από τις δυο αγαπημένες ασχολίες του James Bond :

Τον τζόγο και τις γυναίκες.

Εδώ ο Bond καλείται να νικήσει τον αντίπαλο του όχι με την ωμή βία ή επιστρατεύοντας κάνα φουτουριστικό και παράλογο γκάτζετ του Q (που δεν εμφανίζεται καν εδώ) αλλά μέσω της τσόχας ενός τραπεζιού του πόκερ.

Μέσα από το παιχνίδι ανάμεσα στους Bond και Le Chiffre διακρίνουμε την αυταρέσκεια και τις macho εμμονές που χαρακτηρίζουν την ψυχοσύνθεση του πρώτου. Φυσικά αξίζει να δώσουμε και τα εύσημα στον, πάντα εξαιρετικό και επιβλητικό, Mads Mikkelsen που δίνει στον Bond έναν νέο και άξιο Villain που συνδυάζει ιδανικά την μοχθηρότητα και την ευφυΐα.

O Mads με το παγωμένο προσωπείο του εκφράζει απόλυτα την απληστία αλλά παράλληλα με κάποια σπασμωδικά τικ στις εκφράσεις του αποδίδει ιδανικά έναν άντρα που πάσχει από τον εθισμό στον τζόγο και τα μεγάλα ρίσκα. Ο Le Chiffre είναι ένας ψυχρός τραπεζίτης που δεν διστάζει να ξεπλύνει χρήματα για λογαριασμό των πιο ανελέητων Καθαρμάτων που μαστίζουν τον κόσμο μας. Το μοναδικό του ελάττωμα, και ίσως και το μοναδικό στοιχείο της ‘ανθρωπιάς‘ του, είναι η μανία του να τζογάρει. Ο εθισμός του είναι τόσο μεγάλος που δεν θα διστάσει να ρίξει στο τραπέζι μέχρι και τα λεφτά των πελατών του και όταν μια μέρα τα χάνει καλείται να βρει έναν τρόπο να τους ξεπληρώσει ώστε να διατηρήσει την ζωή του ανέπαφη.

Κάπως έτσι ο Le Chiffre βρίσκει απέναντι του τον Bond που έχει τους δικούς του λόγους για να κερδίσει την μεταξύ τους παρτίδα. Ναι προφανώς και ο Bond εδώ πρέπει να νικήσει ώστε να φέρει τον αντίπαλο του σε μια κατάσταση απόλυτης απόγνωσης ,εξασφαλίζοντας έτσι την συνεργασία του με την MI6 ,όμως στην πραγματικότητα ο Bond θέλει πάση θυσία να πάρει την νίκη επειδή είναι ένας εγωίσταρος του κερατά που δεν αντέχει την ιδέα της ήττας. Ο Le Chiffre φυσικά ως ταλαντούχος μπλοφαδόρος θα φροντίσει να αξιοποιήσει ως αδυναμία αυτό το στοιχείο του 007.

Μπορεί η ‘μεγάλη μάχη ‘ της πλοκής να διαδραματίζεται ουσιαστικά επάνω στο τραπέζι του πόκερ όμως προφανώς το Casino Royale δεν παύει να αποτελεί και μια ταινία κατασκοπίας και δράσης. Ο Campbell εδώ κατορθώνει να βρει την χρυσή τομή ανάμεσα στο θέαμα και τον ρεαλισμό και μας δίνει Action σκηνές που αν και φαντάζουν άκρως δυναμικές και ψυχαγωγικές παράλληλα εκπέμπουν την αληθοφάνεια και την ωμότητα που πρέπει να χαρακτηρίζουν μια σύγχρονη ταινία δράσης.

Ο τρόπος που ακολουθεί τον ήρωα και την δράση η κάμερα του σκηνοθέτη είναι άρτιος και δίχως τα περιττά jump cuts ή το ενοχλητικό slow motion που μαστίζει τον κινηματογράφο της post THE MATRIX εποχής. Ειλικρινά το μόνο ‘τεχνικό ατόπημα’ που έχω να καταλογίσω σε αυτό το φιλμ είναι το βαρετό τραγούδι του Chris Cornell που ακούγεται στους παραδοσιακούς τίτλους αρχής.

Μιλώντας περί ωμότητας πραγματικά υπέροχα ανελέητη είναι και η σκηνή όπου ο Le Chiffre βασανίζει τον 007 χτυπώντας τον κυριολεκτικά στο πιο δυνατό του σημείο :

To machismo του…

Σε αυτή τη σεκάνς διακρίνουμε μια προσγειωμένη σκληράδα την οποία σπάνια συναντάμε σε ένα Bond φιλμ και η οποία εκφράζεται ιδανικά μέσα από τα λόγια του ίδιου του βασανιστή :

‘You know, I never understood all these elaborate tortures. It’s the simplest thing… to cause more pain than a man can possibly endure.’

Εδώ ο σκηνοθέτης σπάζοντας κυριολεκτικά τα τεράστια αρχίδια του Bond αναδεικνύει εκείνα της ταινίας του !

Οι Campbell και Craig σε όλη την διάρκεια της ιστορίας τους δεν διστάζουν να σατιρίσουν και να κριτικάρουν τον περίφημο ανδρισμό του ήρωα τους ώστε να αναδείξουν άλλες πολύ πιο ουσιώδεις και πολύπλευρες πτυχές του χαρακτήρα. Παρόλα αυτά φροντίζουν να διατηρήσουν τον ανδρισμό του Bond καθώς δεν παύει να αποτελεί το διαχρονικό χαρακτηριστικό της γοητείας του.

To Casino Royale έχει και τις ‘κοχόνες‘ να δώσει στον Bond και ένα Love Story που ξεπερνάει κατά πολύ την παραδοσιακή σχέση που έχει ο 007 με τα περισσότερα Bond Girls του.

Εδώ η Vesper της Eva Green δεν είναι ακόμη μια γυναίκα τρόπαιο ή απλά ένα μέσο ώστε ο Bond να αποσπάσει τις πληροφορίες που έχει ανάγκη ή απλά να πικάρει τον αντίπαλο του. Η Vesper είναι μια ισάξια συνεργάτης που στην πορεία εξελίσσεται σε έναν απρόσμενο έρωτα αλλά και σε εσχάτη προδοσία μέσα από την οποία διακρίνουμε ότι ο υπερκατασκοπος αυτός κρύβει και μια θνητή καρδιά. Και όταν αυτή η καρδιά σπάει σε χίλια κομμάτια έχουμε ξανά μπροστά μας τον φλεγματικό και αποτελεσματικό φονιά που λατρέψαμε. Μονάχα που από εδώ και στο εξής κάθε πράξη αυτού του φονιά θα έχει λόγο και αιτία.

Μπορεί ορισμένοι να τράβηξαν ζόρι τότε με την ιδέα ενός ‘καψούρη‘ Bond όμως η παρουσία της Vesper στην πλοκή ενισχύει και αναδεικνύει το κατασκοπικό στοιχείο που πρέπει να υπάρχει σε μια τέτοια ταινία ενώ παράλληλα βοηθά στο χτίσιμο ενός 007 που θα έχει έναν λόγο ύπαρξης στο κινηματογραφικό σήμερα.

Στο Casino Royale οι Campbell και Craig απέδειξαν σε όλους μας ότι καμιά φορά για να χτίσεις ένα σπουδαίο φιλμ πρέπει να σπάσεις τα αρχίδια ενός κοινού που ισχυρίζεται ότι τα ξέρει όλα και πως μονάχα η δική του άποψη είναι εκείνη που μετράει.

Το φιλμ αυτό δεν κώλωσε να ρίξει όλα τα χαρτιά του στο τραπέζι και στο φινάλε να φύγει από το κινηματογραφικό καζίνο όντας ο απόλυτος νικητής.