The Departed : Ένα φιλμ γεμάτο ποντικότρυπες…

by Αντρέι Κοτσεργκίν 

‘ Νάτος, νάτος πετιέται ο CGI αρουραίος ! ‘… 

 

 

Ευχαριστώ Martin Scorsese που επέλεξες να κλείσεις την ταινία σου με ένα τρωκτικό που συμβολίζει το προφανές για να μην νιώσω σαν ένας ηλίθιος μπροστά σε όλα αυτά τα ‘ανατρεπτικά‘ που εκτυλίσσονται μέσα στον ‘Πληροφοριοδότη‘ σου…

Το The Departed είναι η επιστροφή του Scorsese στις γκάνγκστερικες ταινίες και εδώ ο σκηνοθέτης απλά μας θυμίζει το πόσο ωμός αλλά και στιλάτος είναι στο να στήνει σεκάνς εγκληματικής βίας. Ο Scorsese ανέκαθεν είχε μια ρομαντική αλλά και αμείλικτη ματιά απέναντι στον υπόκοσμο και εδώ αυτός ο αμείλικτος ρομαντισμός μετουσιώνεται σε υπέροχες σκηνές με Headshots, τσακισμένα χέρια, ξυλοδαρμούς και ανθρώπινα κορμιά να διαστρεβλώνονται σε αιματηρές κηλίδες επάνω σε βρώμικα πεζοδρόμια.

Ο Scorsese για ακόμη μια φορά κάνει την κινηματογραφική βία να φαντάζει σαν μια ξέφρενη ροκ ν’ ρολ συναυλία ή σαν ένας τζαζ αυτοσχεδιασμός… 

Ως συνήθως ο σκηνοθέτης έχει στο πλευρό του το πουλέν του Leondardo DiCaprio και επίσης ως συνήθως ο Leo παραδίδει μια στιβαρή ερμηνεία.

Εδώ ο DiCaprio είναι ο William «Billy» Costigan, ένας ‘ψάρακας‘ μπάτσος που μπορεί να μην τα πηγαίνει ιδιαίτερα καλά στην Ακαδημία όμως παρόλα αυτά καταλήγει να εργάζεται ως ‘Undercover‘ πράκτορας για λογαριασμό της Μονάδας Ειδικών Ερευνών την οποία διευθύνουν οι Martin Sheen , Alec Baldwin και ο… ‘Marky Mark’ Mark Wahlberg !

Οι βετεράνοι Sheen και Baldwin λόγο ταλέντου και εμπειρίας προφανώς και μας δίνουν μάχιμες ερμηνείες όμως την ανατροπή κάνει ο Wahlberg που εδώ αγγίζει ύστερα από καιρό τα τεράστια επίπεδα της ερμηνείας του στο , υπέρτατο, Boogie Nights !

 

Εδώ ο Mark επιστρατεύει την χαρακτηριστική ‘τσογλανιά‘ του και προσδίδει στον μπάτσο του ύφος, τσαμπουκά αλλά και αρχές. Ο άντρας αυτός είναι macho και βρομόστομος όμως παράλληλα φαίνεται να διακρίνεται από μια ‘βρώμικη‘ αίσθηση τιμής και αφοσίωσης.

Βέβαια το αρούρι που επιστρατεύει προς το φινάλε ο σκηνοθέτης ίσως υποδηλώνει ότι ο μπάτσος αυτός να ήταν ένας ακόμη ρουφιάνος σε ένα δαιδαλώδες παιχνίδι ρουφιάνων όμως προσωπικά αδυνατώ να το δω το θέμα από αυτή την οπτική. Ναι ο Dignam του Mark πυροβολεί μεθοδικά και εν ψυχρώ τον αρχι-ρουφιάνο της υπόθεσης Matt Damon όμως από την στιγμή που δεν ξεκάνει και την γυναίκα του, που προς το φινάλε μαθαίνει έντρομη ακριβώς του τι είδους Κάθαρμα ήταν ο Matt, είμαι πεπεισμένος ότι εδώ ο Dignam απλά φρόντισε να αποδώσει δικαιοσύνη προς τους μπάτσους – συντρόφους του που έφυγαν πρόωρα από την ζωή εξαιτίας των μηχανορραφιών του μπάτσου – γκάνγκστερ Matt Damon.

Πάντως αν μια στο εκατομμύριο ο Dignam ήταν όντως και εκείνος ένας ΡΟΥΦ της Μαφίας τότε ειλικρινά του αξίζει να πάρει το ‘κουλουράκι από το βάζο’ μιας και κρίνεται μακράν ως ο μοναδικός αποτελεσματικός πληροφοριοδότης της πλοκής.

Και κάπου εδώ ερχόμαστε αντιμέτωποι με το βασικό πρόβλημα του The Departed μιας και σεναριακά το φιλμ αυτό είναι γεμάτο ‘ποντικότρυπες‘… 

 

Ο Costigan προσλαμβάνεται από την Υπηρεσία με στόχο να παρεισφρήσει στις τάξεις της Βοστωνέζικης Μαφίας της οποίας ηγείται ο αμείλικτος και ελαφρώς παράφρων Frank Costello τον οποίο ενσαρκώνει ο τιτάνας Jack Nicholson. Η υπηρεσία γνωρίζοντας ότι ο Costello θα ερευνήσει εξονυχιστικά το παρελθόν του υποψήφιου ‘νεοσύλλεκτου‘ Costigan φροντίζει να ρίξει τον τελευταίο για ένα μικρό διάστημα στην φυλακή ώστε να του προσδώσει ένα ‘Street Credit’. Η κίνηση αυτή, σε συνδυασμό με τις μαφιόζικες ρίζες που συναντάμε στην φαμίλια του Costigan, ίσως και να δικαιολογεί κάπως την επιλογή του Costello να προσλάβει στην εγκληματική του οργάνωση έναν πρώην μπάτσο.

Εδώ μπορούμε να δικαιολογήσουμε την ανεύθυνη κίνηση, ενός ‘έμπειρου‘ μαφιόζου, ως το αποτέλεσμα της παλιάς καλής αντεστραμμένης ψυχολογίας. Όμως από κει και ύστερα όλοι οι μπάτσοι, μαφιόζοι και ρουφιάνοι της πλοκής κάνουν την μια ηλίθια και εντελώς αψυχολόγητη ενέργεια πίσω από την άλλη…

Εδώ ο Scorsese σου λέει ότι για να πιάσεις δουλειά ως μπράβος της Μαφίας αρκεί απλά να σκάσεις μύτη στο μπαρ-αρχηγείο τους και να ξεκινήσεις τσαμπουκά…Παράλληλα ο σκηνοθέτης δείχνει σε αρκετές περιπτώσεις να μην γνωρίζει ή να πολύ βολικά να ‘ξεχνάει‘ το πως λειτουργούν τα κινητά τηλέφωνα και το πως στήνονται οι παρακολουθήσεις. Επίσης όταν ο Costello μαθαίνει ότι στην οργάνωση του καραδοκεί ένας κατάσκοπος εκείνος αντί να ξεκάνει κατευθείαν το καινούργιο της μέλος, που παράλληλα γνωρίζει ότι υπήρξε και μπάτσος, κάθεται και ψάχνει για ‘ποντικό‘ μέσα στους ‘υπονόμους‘ ενώ ο αληθινός ‘ποντικός‘ κόβει βόλτες μπροστά από την μύτη του…

Η πιο τρανταχτή ‘ποντικότρυπα‘ του σεναρίου του The Departed μας έρχεται στην σκηνή που ένας τρομοκρατημένος Costigan αποφασίζει να ξεφορτωθεί τον κοριό που του φόρτωσε η υπηρεσία του ενώ βρίσκεται μέσα στο μπάνιο του Μαφιόζου που καλείται να παρακολουθήσει…

O μπάτσος εδώ βγάζει τον κοριό από τα ρούχα του και τον πετάει από…το παράθυρο του μπάνιου ώστε να προσγειωθεί πιθανότατα κάπου στην μέση του δρόμου ή ακόμη χειρότερα στην είσοδο του κτηρίου…

Σοβαρά τώρα ρε Costigan, αυτά σου δίδαξε η ‘εκπαίδευση’ σου , να πετάς τον γαμημένο κοριό όξω από το παραθύρι του σπιτιού που ανήκει στον σκληρό και παρανοϊκό Καργιόλη που πας να ρουφιανέψεις ?  

Ειλικρινά ας του το δίνε το ρημάδι κατευθείαν στο χέρι…

 

Για ένα φιλμ που υποτίθεται ότι στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο στιβαρό και ‘έξυπνο‘ σενάριο του το The Departed παρουσιάζει απρόσμενα αρκετά σεναριακά κενά και διευκολύνσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις οι επιλογές και οι πράξεις των χαρακτήρων  δεν βγάζουν την παραμικρή λογική ή νόημα.

Πάντως πέραν των ‘ποντικότρυπων‘ εδώ ο Scorsese μας θυμίζει ότι είναι ένας μαέστρος της βίας και του στιλιζαρίσματος των φονικών και της απεικόνισης των διεφθαρμένων χαρακτήρων του. Σε ένα ακόμη φιλμ του τόσο οι σκληροί μαφιόζοι όσο και οι ‘βρώμικοι‘ μπάτσοι αποπνέουν γοητεία αλλά ταυτόχρονα και μια αίσθηση κινδύνου και τραγικότητας.

Πέραν των ηθοποιών που προαναφέραμε εδώ έχουμε και τον Matt Damon να δίνει τα ρέστα του στον ρόλο του ,διεφθαρμένου μπάτσου / ρουφιάνου, Colin Sullivan  .

Ένας ρόλος που του ταιριάζει γάντι. 

H ‘καθαρή‘ και ‘βαρετή‘ φάτσα του Matt τον καθιστά ως τον πλέον πειστικό ΡΟΥΦ. Ο άντρας αυτός στρατολογήθηκε από τον Costello όταν ήταν ακόμη ένα αμούστακο παιδί. Ο μαφιόζος τον έστειλε στην Ακαδημία ώστε αποφοιτώντας από κει να έχει υπό τις υπηρεσίες του έναν πολύτιμο πληροφοριοδότη. Και για ένα μεγάλο διάστημα ο Sullivan πραγματικά διέπρεψε στον ρόλο που του ανατέθηκε.

Όμως όταν ζεις επί χρόνια μέσα σε έναν κόσμο ψεμάτων, υποκρισίας και ρουφιανίας είναι αναμενόμενο ότι αυτό το αγχωτικό ‘Lifestyle‘ θα έχει βαρύτατες επιπτώσεις επάνω στον ψυχισμό σου. Ο Sullivan λόγο της αγωνίας του να μην ‘καρφωθεί‘ αλλά και λόγο του άγχους του ‘διπλοθεσίτη‘ βλέπει την προσωπική και σεξουαλική του ζωή να κλονίζονται  ολοένα και περισσότερο. Μια ζωή που φαίνεται να την έχει τεράστια ανάγκη…

Από άγχος όμως ταλανίζεται εδώ και ο ανταγωνιστής του Costigan. Ο άντρας αυτός βυθίζεται τόσο πολύ στην δεύτερη ταυτότητα του που αρχίζει να φοβάται ότι θα χαθεί μέσα στην βία και την ωμότητα που την περικυκλώνουν . Ο Costigan παρά τις ευγενείς προθέσεις του αρχίζει να υποφέρει από κρίσεις πανικού και σταδιακά εισέρχεται ολοένα και περισσότερο μέσα σε μια υπαρξιακή Κόλαση.

Από αυτή ακριβώς την κόλαση καλείται να τον βγάλει η ψυχολόγος  Madolyn Madden την οποία εδώ υποδύεται μια , ως συνήθως, βαριεστημένη Vera Farmiga. Ο χαρακτήρας της Madolyn δεν προσφέρει απολύτως τίποτα το ουσιώδες στην πλοκή και απλά λειτουργεί έτσι ώστε να στηθεί ένα αχρείαστο ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα σε εκείνη τον DiCaprio και τον Damon, με τους οποίους μάλιστα δεν μοιράζεται την παραμικρή χημεία. Ουσιαστικά εδώ ο Scorsese την επιστρατεύει ώστε να λειτουργήσει ως η αντανάκλαση του άγχους, των ενοχών αλλά και των υπαρξιακών φόβων που αισθάνονται οι κεντρικοί χαρακτήρες της ιστορίας του.

Και κάπου στο ενδιάμεσο συναντάμε και τον Frank Costello του Jack Nicholson…

Ο Jack στον ρόλο του αμείλικτου και ημίτρελου γκάνγκστερ είναι άκρως απολαυστικός αλλά κάτι τέτοιο ουδεμία έκπληξη μας προκαλεί. Το θέμα εδώ είναι ότι ο Nicholson δεν μοιάζει να παίζει έναν ρόλο αλλά ακόμη μια ‘καρικατούρα‘ της τεράστιας προσωπικότητας του. Ο σκηνοθέτης τον αφήνει να κάνει τους εκκεντρικούς αυτοσχεδιασμούς όμως ίσως θα έπρεπε να του βάλει και ένα ‘λουρί‘ σε κάποια σημεία. Ναι κανένας άλλος ηθοποιός του Hollywood δεν μπορεί να πιάσει την τρέλα με την οποία στολίζει την φάτσα και τις κινήσεις του εδώ ο Jack και κανένας τους δεν μπορεί να κυκλοφορεί μέσα σε τσοντάδικα, με έναν πλαστικό παργαλάτσο στο χέρι, το ίδιο αποτελεσματικά και ψυχαγωγικά όπως το κάνει εδώ εκείνος.

Ναι ο Jack Nicholson είναι απόλυτα πειστικός και γαμάτος ως Μαφιόζος , διάολε ο τυπάς σε πείθει ότι μπορεί να κυκλοφορεί στην Βοστόνη με ένα καπέλο των Yankees της Νέας Υόρκης και πως κάνεις δεν θα τολμήσει να του την ‘πει‘ για αυτό, όμως στην τελική βλέποντας τον στο The Departed απλά δεν γίνεται να αποτινάξεις από επάνω σου την αίσθηση ότι εδώ ο Jack Nicholson απλά ερμηνεύει Jack Nicholson…

 

Βγαίνοντας στις αίθουσες , τον Οκτώβρη του 2006, ο ‘Πληροφοριοδότης‘ εξασφάλισε στον δημιουργό του τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου και μοντάζ. Όμως όλα τους φαντάζουν κάπως ‘χαριστικά‘. Εδώ ουσιαστικά η Ακαδημία ζήτησε ‘συγγνώμη‘ από έναν σκηνοθέτη τον οποίο στο παρελθόν τον αδίκησε κατάφωρα. Πραγματικά είναι να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο μπροστά στην σκέψη ότι ο Scorsese ποτέ του δεν βραβεύτηκε για εργάρες όπως τα Raging Bull, Goodfellas και Taxi Driver και ‘ανταμείφθηκε‘ για ένα φιλμ που ενώ σε καμία περίπτωση δεν το λες ‘άσχημο‘ από την άλλη μοιάζει να υστερεί μπροστά στην θέα των κινηματογραφικών κολοσσών που προηγήθηκαν. Διάολε ακόμη και το ‘ξαδελφάκι‘ των ‘Καλόπαιδων‘ του σκηνοθέτη, το CASINO,  μοιάζει πολύ πιο λειτουργικό και στρωτό από τούτο δω.

Θεματολογικά το The Departed περιστρέφεται γύρω από την ιδέα της ταυτότητας και πως αυτή επηρεάζει τις πράξεις , τα συναισθήματα αλλά και τα όνειρα μας ενώ μας δείχνει πως αυτή μπορεί να οδηγηθεί σε ένα αγωνιώδες και απόλυτο υπαρξιακό κενό όταν καλούμαστε να λειτουργήσουμε μέσα σε αδιανόητες καταστάσεις βίας και παράνοιας.

Όμως, όσο και αν απήλαυσα το φιλμ αισθητικά , στο φινάλε ο ‘Πληροφοριοδότης’ του Scorsese απλά απέτυχε να μου δώσει μια ουσιώδη ή χρήσιμη ‘πληροφορία’ για όλα αυτά. Στο τέλος το The Departed μου άφησε μονάχα μια υπέροχα ωμή και αιματηρή πτώση από έναν ουρανοξύστη, έναν αχρείαστο αρουραίο  και μου επιβεβαίωσε το γεγονός ότι ο χυμός κράνμπερι είναι για φλώρους… 

 

 

 

Advertisement