by Αντρέι Κοτσεργκίν
Υπάρχει μια σκληρή αλλά και απόλυτη αλήθεια γύρω από τον σκηνοθέτη John Carpenter :
Ο Carpenter σε καμία περίπτωση δεν ήταν εξίσου αποτελεσματικός ως ‘Μάστορας του Τρόμου’ από τα 90s και μετά σε σχέση με εκείνον που υπήρξε στα 70s και 80s…
Η απόσταση από το γεμάτο σασπένς και πρωτοπορία HALLOWEEN, το κλειστοφοβικό και ανελέητο Assault on Precinct 13 , το ψυχρό και παρανοϊκό THE THING , το κάφρικο και συνωμοσιολογικό THEY LIVE μέχρι τα απαράδεκτα Memoirs of The Invisible Man και την σαπίλα του Ghosts of Mars σήμερα απλά φαντάζει εντελώς ανώμαλη και χαοτική. Μοναδική λαμπρή εξαίρεση αποτελεί το In The Mouth of Madness του 1994 μέσα από το οποίο ο σκηνοθέτης μας έδειξε πως μεταφέρονται σωστά και σταράτα οι διδαχές του H.P.Lovecraft ,γύρω από τον Τρόμο που μας έρχεται από το απόλυτο άγνωστο, στην μεγάλη οθόνη.
Και όμως να που κάπου ανάμεσα στην τόσο πλούσια και άνιση φιλμογραφία του σκηνοθέτη συναντάμε και εκείνη την ταινία που αποτυπώνει λαμπρά τόσο τις καλές όσο και τις αρνητικές πτυχές του.
Το Prince of Darkness, του 1987, είναι ακριβώς αυτή η ταινία…
Στο Prince of… o Carpenter για ακόμη μια φορά λειτουργώντας ως γνήσιος προβοκάτορας πάει να συνθέσει μια ιστορία όπου δυο αιώνιοι ‘εχθροί‘ όπως είναι η εκκλησία και η επιστήμη θα κληθούν να συμμαχήσουν μεταξύ τους ώστε να αντιμετωπίσουν μια , φαινομενικά, μεταφυσική απειλή.
Ο σκηνοθέτης μας εγκλωβίζει μέσα σε ένα παλιό Μοναστήρι παρέα με μια ομάδα ερευνητών αλλά και έναν ψυχωμένο Ιερέα τον οποίο υποδύεται ένας εξαιρετικός Donald Pleasence. Δυστυχώς με φωτεινή εξαίρεση αυτόν τον ορκισμένο Πολέμαρχο του Χριστιανισμού οι υπόλοιποι χαρακτήρες της πλοκής απλά αδυνατούν να ασκήσουν το οποιοδήποτε ενδιαφέρων επάνω σου.
Όπως και να χει το μοναστήρι λειτουργεί ως το ιδανικό πεδίο μάχης ανάμεσα στην ανθρωπότητα και την απόκοσμη Απειλή καθώς ζέχνει από κλειστοφοβία , σασπένς και μυστήριο.
Η αγωνία κορυφώνεται καθώς το κτίριο καταλήγει να πολιορκείται από ένα τσούρμο ‘σχιζοφρενικών ‘ αστέγων. Το γεγονός ότι ο ‘ηγέτης‘ τους εδώ είναι ένας χλωμός και αμίλητος… Alice Cooper σίγουρα δεν σε διευκολύνει από το να ξεφύγεις από μια κατάσταση απόλυτης αμηχανίας…
Παρά την τρανταχτή έλλειψη δυναμικών χαρακτήρων, με εξαίρεση πάντα τον Ιερέα Pleasence, ο Carpenter κατορθώνει να στήσει ένα άκρως νοσηρό σκηνικό τρόμου και πολιορκίας. Το ‘αγκάθι‘ εμφανίζεται όταν το Κακό που στήνει αυτή την πολιορκία κατορθώνει να εισβάλλει μέσα στο μοναστήρι που εδώ φαντάζει ως το τελευταίο οχυρό της ελεύθερης ανθρωπότητας…
Το Κακό, που εδώ μεταφράζεται σε έναν κύλινδρο μέσα στον οποίο συναντάμε μια απόκοσμη ουσία, μολύνει ορισμένους από τους ερευνητές / υπερασπιστές μας και κάπως έτσι το φιλμ του Carpenter καταλήγει να φαντάζει ως ένα φτωχό αναμάσημα παλαιότερων επιτυχιών του όπως ήταν τα THE THING και Assault On Precinct 13. Μονάχα που αυτή τη φορά η σήμα κατατεθέν αμφιβολία, η παράνοια και η καφρίλα του δημιουργού απουσιάζουν από το προσκήνιο.
Το Prince of… αποτελεί το δεύτερο κεφάλαιο της περίφημης ‘τριλογίας της Αποκάλυψης’ του σκηνοθέτη. Μια τριλογία που θεματολογικά περιστρέφεται από την ιδέα του επερχόμενου ‘τέλους‘ του κόσμου μας εξαιτίας της εμφάνισης ενός μεταφυσικού Κακού. Ο σατανικός ‘κύλινδρος‘ του δημιουργού εκπέμπει όντως μυστήριο και απειλή όμως οι πρακτικές του υστερούν θεαματικά σε σχέση με εκείνες του εξωγήινου πλάσματος του THE THING και του αινιγματικού συγγραφέα Sutter Cane που μέσα από το κεφάλαιο του In The Mouth… κατόρθωσε να εξαπολύσει έναν απόκοσμο και αρχέγονο Τρόμο στα σωθικά της κοινωνίας μας…
Στο Prince of… ο ‘τρόμος‘ μεταφράζεται σε ένα τσούρμο μολυσμένους φοιτητές που απλά στριμώχνουν και τρομοκρατούν τους , εντελώς μονοδιάστατους, ‘ήρωες‘ μας μέσα σε μικρά και σκοτεινά δωμάτια. Ουδεμία απειλή αλλά ούτε και την παραμικρή αίσθηση φόβου ή αγωνιας θα νιώσεις ως θεατής μπροστά στην θέα τους.
Και όμως να που τα ψήγματα ενός γνήσιου ‘Μάστορα του Τρόμου’ μας κάνουν την εμφάνιση τους κάπου στο ενδιάμεσο…
Σε αρκετές στιγμές ο Carpenter βασανίζει με οράματα του τέλους τους χαρακτήρες του και κατά συνέπεια στήνει επικίνδυνα παιχνίδια και με την δική μας ψυχολογία. Εδώ έχουμε έναν σκηνοθέτη που λειτουργώντας ως ο πιο μαεστρικός σαδιστής πάσχισε να τελειώσει τον κόσμο μας με τρεις εντελώς διαφορετικούς τρόπους μέσα από τρεις διαφορετικές ταινίες.
Και ναι στο Prince of… o Carpenter κοπιάρει αρκετές από τις ιδέες του παρελθόντος του όμως τουλάχιστον το πράττει άκρως λειτουργικά. Άλλωστε η προοπτική του να μιμηθεί ένας σκηνοθέτης το ίδιο του του δημιουργικό ύφος, ένα ύφος που έχει κοπιαριστεί αμέτρητες φορές και από άλλους δημιουργούς, δεν αποτελεί κάτι το οξύμωρο. Τουλάχιστον αντίθετα με τους περισσότερους επίδοξους συναδέλφους του ο Carpenter ξέρει πως να αντιγράφει τον Carpenter σωστά…
Στο Prince of… ο σκηνοθέτης μας δίνει το ‘τέλος‘ επιστρατεύοντας τον πιο παραδοσιακό εχθρό της ανθρωπότητας :
Τον Σατανά.
Όμως διαστρεβλώνοντας αυτή την μυθοπλαστική οντότητα σε έναν ‘Αντι-Θεό’ και δίνοντας της και επιστημονικές προεκτάσεις κατορθώνει να της προσδώσει και μια πολύτιμη ανάσα φρεσκάδας, ενδιαφέροντος αλλά και απειλής.
Ως κερασάκι στην τούρτα ο δημιουργός μας χαρίζει και μια από τις πιο τρομερές και αμφιλεγόμενες ‘μάχες‘ ανάμεσα στο καλό και το κακό που έχουμε βιώσει στο φινάλε μιας ταινίας…
Μια απόλυτη αυτοθυσία αλλά και μια ωμή τιμωρία διακρίνουν το φινάλε του Prince of… όμως η έκβαση του μεγάλου πολέμου ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι ποτέ δεν μας γίνεται απόλυτα ξεκάθαρη…
Παρά τις άνευρες και δίχως σασπένς ‘μονομαχίες‘ ανάμεσα στους θνητούς και τους ανίερους μολυσμένους ο Carpenter εδώ για ακόμη μια φορά αποδεικνύει το πόσο σύνθετος είναι ως δημιουργός.
Η ιδέα πίσω από την πλοκή του ήρθε καθώς μελετούσε την ατομική θεωρία :
‘ Πίστευα τότε ότι θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον το να δημιουργήσω ένα είδος απόλυτου Κακού συνδυάζοντας το με τις έννοιες της ύλης και της αντιύλης.’
Ο Carpenter ανέκαθεν είχε την σπουδαία ικανότητα να ‘γεννά‘ παρανοϊκές και υπέρμετρα τρομαχτικές ιστορίες και τέρατα μέσα από ιδέες που απασχολούσαν την κοινωνία στις εκάστοτε περιόδους της ιστορίας μας. Και εδώ για ακόμη μια φορά πιστοποιεί ότι ο τίτλος του ‘Μάστορα‘ του ανήκει δικαιωματικά. Στο Prince of…o Carpenter μας θυμίζει ότι ο χειρότερος ‘Διάολος‘ είναι εκείνος τον οποίο δεν γνωρίζεις και ας τον έχεις φάτσα φόρα μπροστά σου…
Παράλληλα ο σκηνοθέτης άντλησε άπλετη έμπνευση από το έργο ενός άλλου ‘Μάστορα‘, συγκεκριμένα του Giallo κινηματογράφου, καθώς οι πινελιές από το INFERNO του Dario Argento είναι απόλυτα ευδιάκριτες εδώ. Επίσης για ακόμη μια φορά ο Carpenter συνέθεσε την μουσική μιας ταινίας του και το τελικό αποτέλεσμα τσοντάρει τα μέγιστα όσον αφορά την ατμόσφαιρα παράνοιας , κλειστοφοβίας και μυστηρίου που διακρίνει το φιλμ του.
Σκηνοθετικά η ταινία έχει γυριστεί με ευρύς φακούς που σε συνδυασμό με το αναμορφικό φορμάτ της κατορθώνει να δημιουργήσει στον θεατή που την παρακολουθεί μια τρομαχτική και αγχωτική αίσθηση παραμόρφωσης.
Εκεί που χωλαίνει αισθητά το Prince of… είναι στους χαρακτήρες του αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη της θεματολογίας του. Σχεδόν κανένας από τους ‘ήρωες‘ δεν σου βγάζει ουσία, τραγικότητα ή δυναμισμό και οι περισσότεροι από αυτούς αδυνατούν να ξεφύγουν από τις επιταγές μιας τυπικής Horror ταινίας. Από την άλλη και η θεματολογία καταλήγει να χάνεται και να περιπλανιέται άσκοπα μαζί τους κάπου μέσα στους στενούς και σκοτεινούς διαδρόμους του μοναστηριού ή στα μακάβρια, αλλά και κάπως ανούσια, γεγονότα που εκτυλίσσονται ακριβώς έξω από αυτό.
Ευτυχώς ο τιτάνας Donald Pleasence κατορθώνει να ξεφύγει από αυτόν τον λαβύρινθο ανυπαρξίας και μέσα από μια ολότελα ψυχωμένη ερμηνεία καταλήγει να κλέψει την παράσταση…
O Pleasence εδώ περνάει από όλα τα στάδια ενός πιστού που βρίσκεται αντιμέτωπος με μια αδιανόητη και απόκοσμη απειλή :
Άρνηση, αμφιβολία, σύγχυση, φόβος και στο φινάλε τυφλή αφοσίωση αλλά και οργή…
Όλα αυτά τα συναισθήματα γράφουν στο πρόσωπο του και στο τέλος μας χαρίζουν έναν ήρωα που από την μια φαντάζει αμείλικτος όμως από την άλλη και εξαιρετικά τραγικός και τσακισμένος. Κάπως έτσι υποτίθεται ότι λειτουργεί και η ηρωίδα Lisa Blount όμως ο χαρακτήρας της ποτέ δεν αναπτύσσεται αρκετά ώστε η αυτοθυσία της να ασκήσει μια επίδραση επάνω σου.
Ασχέτως με το γεγονός αν είσαι σκεπτικιστής ή τυφλός πιστός η παρουσία του Donald Pleasence εδώ δεν γίνεται παρά να μην σε κερδίσει τόσο με την ‘ιερή’ δυναμική όσο και με τις θνητές αδυναμίες της…
To Prince of Darkness είναι μια ταινία άνιση σε όλες τις εκφάνσεις της. Μια ταινία που απέτυχε να ‘επιβιώσει‘ στο Box Office και ας κόστισε μόλις τρία εκατομμύρια δολάρια για να χτιστεί. Όπως και να χει πήρε μια πολύτιμη πνοή ‘ζωής‘ μέσα από το VHS όπως συνέβη και στις περισσότερες από τις ταινίες του συγκεκριμένου σκηνοθέτη ενώ σήμερα κατέχει και την σφραγίδα / παράσημο του Cult.
Και ναι στο Prince of Darkness συναντάμε για πρώτη φόρα , μέχρι τα τέλη των 80s τουλάχιστον, έναν John Carpenter να υποφέρει από το σύνδρομο της επανάληψης. Και όμως να που ακόμη και στις πιο αδύναμες ή αμφιλεγόμενες έστω στιγμές του ο σκηνοθέτης κατορθώνει να μας θυμίσει γιατί έχει λάβει τον τίτλο του ‘Μάστορα του Τρόμου’ τόσο από τους θαυμαστές του όσο και από τους κριτικούς.
Σε αυτό το φιλμ ο δημιουργός τολμά να παντρέψει την θρησκεία με τον αιώνιο αντίπαλο της την επιστήμη αλλά και τον μεταφυσικό τρόμο και την γνήσια επιστημονική φαντασία , να μας δώσει μια γνώριμη αλλά και ‘φρέσκια‘ μεταφυσική απειλή μέσα από τους Καθρέφτες του, που εδώ φαντάζουν ως οι Πύλες που θα μας φέρουν αντιμέτωπους με τον πιο φριχτό τρόμο, να επιτρέψει στον πρωταγωνιστή του Donald Pleasence να μας παραδώσει μια ακόμη εμβληματική ερμηνεία και στο τέλος να μας αφήσει εμβρόντητους στις πολυθρόνες και τους καναπέδες μας να αγωνιούμε για την μοίρα του κόσμου μας. Αν μέχρι σήμερα δεν έχεις βιώσει το επερχόμενο ‘Τέλος‘ μέσα από κάποια από τις ταινίες του εν λόγο δημιουργού τότε ως θεατής μπορείς να νιώθεις μονάχα ‘φτωχός‘…
Με λίγα λόγια εδώ ως θεατές αφού πληρώσουμε έναν έμπειρο ‘Μάστορα’ στο τέλος καταλήγουμε να πάρουμε όλα όσα ζητούσαμε από εκείνον και αυτό το τόσο πολύτιμο ‘κάτι παραπάνω’. Φτάνοντας στο φινάλε του Prince of Darkness ποτέ σου δεν θα βιώσεις την γαλήνη. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να ελπίζεις ότι πέφτοντας για ύπνο δεν θα υποφέρεις από τα οράματα ενός αναπόφευκτου ‘Τέλους’ το οποίο συνεχώς έρπει προς το μέρος σου.
THE BAT COUNTRY PRESS : Too Weird To Live, Toο GEEK To Die ! 